De status van de wolf is in december 2024 veranderd van "strikt beschermd" naar "beschermd" in Europa. Er komen in de toekomst ruimere regels rondom het afschieten van problematische wolven. De wettelijke bescherming van de wolf is een taak van de Rijksoverheid. De uitvoering van het natuurbeleid ligt grotendeels bij de provincies.
Dossier
De wolf in Nederland
In heel Europa is de wolf aan een opmars bezig. Na eeuwen van vervolging keert het dier terug, mede dankzij een Europese afspraak om wolven te beschermen. De wolf (Canis lupus) is een zoogdier dat behoort tot de roofdieren (Carnivora) en de familie hondachtigen (Canidae). De wolf leeft vaak in een groep (roedel) met een sociale hiërarchie. De Europese wolf (Canis lupus lupus) komt voor van Spanje, Duitsland en Scandinavië tot de Chinese steppen. De totale populatie wordt geschat op zo’n honderdduizend dieren.
Actueel
Kernpublicaties
Wettelijke bescherming
Hoe herken je een wolf?
Honden stammen van wolven af en de diersoorten hebben een grote genetische overlap. Vooral hondenrassen als husky, malamut, laika en sommige kruisingen met herdershonden vertonen sterke gelijkenissen met de wolf. Maar er zijn verschillen.
De kop en snuit van een wolf zijn breed. De oren hebben een afgeronde top en staan ver uit elkaar. De poten staan recht onder de vrij diepe borst. Honden hebben meestal een smallere borst, waarbij de poten meer aan de zijkant lijken te staan.
De wolf draagt zijn staart recht en naar beneden. Het einde van de staart is vaak donkergekleurd. De uitwerpselen van een wolf bevatten stukjes bot, hoefjes en haren. De uitwerpselen zijn meer dan 2,5 centimeter dik en 20 centimeter lang. Verse uitwerpselen zijn zwart, oudere zijn grijs of wit.
Wat moet je doen als je een wolf tegenkomt?
Wat moet je doen als je een wolf tegenkomt?
OERRRR
Wat moet je doen als je hond een wolf tegenkomt?
Omroep Gelderland
Wolf en vee
Boeren of herders die vee verliezen aan een wolf, krijgen compensatie uit het Faunafonds. Daarin voorziet de Flora- en faunawet. Schade is ook te voorkomen met behulp van preventieve maatregelen.
Omdat de wolf een beschermde diersoort is in Nederland is het ook mogelijk voor het Faunafonds om tegemoetkomingen in schade door wolven te verlenen als zich schade voordoet.
Effectieve maatregelen om schade van de wolf aan vee te voorkomen zijn o.a. elektrische rasters, kuddewaakhonden, de dieren ’s nachts op stal zetten of binnen een kleinere veilige nachtweide houden.
Ook het toevoegen van rammen aan de kudde zal de weerbaarheid van de kudde vergroten. Tegenwoordig zie je steeds vaker kuddes die alleen bestaan uit ooien waardoor het verdedigingselement van een kudde ontbreekt.
Wolfwerend werken: elektrisch afrasteren
Elektrische afrastering biedt de grootste kans om je vee te beschermen tegen de wolf. Het is belangrijk om deze regelmatig na te lopen en zo de wolf geen kans te geven.
Verspreiding in Europa
Alle Europese landen tekenden in 1982 de Bern-conventie om, naast veel andere soorten, de wolf te beschermen. Inmiddels is de wolf aan een herstel in Europa bezig. Hij is teruggekeerd in landen als Zweden, Frankrijk en Zwitserland.
In 1998 werd in Oost-Duitsland een eerste roedel wolven waargenomen, net als in West-Polen. Deze wolvenpopulaties breiden zich steeds verder uit. Jonge wolven verlaten hun geboorteroedel na 1 tot 2 jaar. De zoektocht naar een eigen leefgebied duurt maanden en brengt ze meestal tot zo’n 200 kilometer ver.
Eeuwen van vervolging
In heel Europa kwamen vroeger wolven voor. Maar mensen zagen wolven als bedreiging of concurrent en gingen ze steeds intensiever vervolgen. In de loop van de 18de en 19de eeuw verdween de wolf uit Nederland, eerst in het westen en in 1775 uit Utrecht. De laatste wolf in Limburg werd in 1869 doodgeschoten. Twee decennia later was de wolf ook in België en in de Eifel (Duitsland) uitgestorven. Uiteindelijk werd de wolf teruggedrongen tot het voormalige Oostblok en de gebergtes van Italië en Spanje.
Verspreiding in Nederland
Sinds 2017 bevinden zich continu wolven in Nederland, maar pas sinds begin 2019 is er een wolf meer dan zes maanden aanwezig in ons land. Dat betekent dat deze wolvin de eerste gevestigde wolf in Nederland is na ongeveer 150 jaar. Sinds 2019 zijn er ook andere wolven permanent aanwezig.
In Nederland leven inmiddels zo'n negen wolvenroedels. Daarnaast zijn er in Duitsland enkele roedels met gevestigd in de buurt van de Nederlandse grens. Maar de vestiging van de wolf in Nederland ging niet zonder slag of stoot.
In februari 2019 is geconstateerd dat er op de noordelijke Veluwe al 6 maanden een wolvin verblijft. Daarmee is de wolf officieel gevestigd in ons land, voor de eerste keer sinds 150 jaar. In de loop van 2019 heeft zich daar nog een andere wolf gevestigd en in de zomer hebben deze twee wolven drie welpen gekregen. Sinds eind 2019 worden er in de provincies Friesland, Drenthe, Noord-Brabant en Gelderland steeds vaker schapen doodgebeten door wolven. Dit zorgt voor veel onrust onder herders en boeren. De provincies helpen waar mogelijk met maatregelen om het vee te beschermen. Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa & apos's) moeten voorkomen dat er op de wolven wordt gejaagd.
Tussen december 2017 en januari 2018 is een Duitse vrouwelijke wolf via Nederland naar België gelopen en is daarmee de eerst geregistreerde wolf in België.
Op Nature Today plaatst men regelmatig nieuwsberichten over waargenomen wolven.
Video's
Wolvenfamilie Noord Veluwe
Zoogdiervereniging, 2021
Natuurlessen over de wolf
IVN Natuureducatie, 2021
Het domein van de wolf
National Geographic Nederland-België, 2020
Waarom moeten we wél blij zijn met wolven?
Universiteit van Vlaanderen, 2020
Meer informatie
Contact
Reageren op dit dossier, of heb je andere vragen over De wolf in Nederland? Laat een reactie achter of neem contact op.