Dossier

Hittestress

Hittestress bij melkvee kan in Nederland al optreden vanaf 20 °C. Dit betekent voor Nederland dat een kwart van het jaar de kans op hittestress bij melkkoeien bestaat. Door de klimaatveranderingen zal hittestress bij melkvee steeds vaker optreden. Wat is hittestress, hoe kun je het herkennen in melkvee, en wat kun je er aan doen om de negatieve effecten te verminderen? Op deze pagina worden deze vragen beantwoord.

Bron foto: Gudella, iStock (iStock)

Hittestress is een vorm van stress dat ontstaat door hoge buiten temperaturen en luchtvochtigheid. Het ras, leeftijd, melkproductie en lactatiestadium van de koe heeft invloed op de hoeveelheid stress dat ontstaat. Bij melkproductie komt veel warmte vrij, en koeien met een hoge melkproductie hebben dus meer kans op (ernstige) hittestress dan koeien met een lagere melkproductie.

Wanneer hittestress optreedt heeft een koe moeite om de balans tussen eigen warmteproductie en warmteafgifte te handhaven, en de warmteafgifte wordt bemoeilijkt. De mate van hittestress is afhankelijk van omgevingsfactoren zoals temperatuur, luchtvochtigheid, zonnestraling en windsnelheid. De mate van hittestress wordt doorgaans gemeten door middel van de Temperatuur- Luchtvochtigheid Index (THI). We spreken van hittestress wanneer de THI stijgt boven een waarde van 68. Benieuwd hoe hoog de THI in jouw omgeving vandaag is? Kijk dan naar de 7-daagse hittestress voorspelling van de GD Gezondheidsdienst.

Meer over hittestress is te vinden in de kennisbank

Wanneer hittestress optreedt, passen koeien hun gedrag aan om zo goed mogelijk om te gaan met de warme omgeving. Zo staan de koeien meer tijd van de dag, zoeken ze de koele plekken op. Ook kunnen fysiologische veranderingen optreden zoals het verhogen van de ademhaling en zweten.

Wanneer hittestress optreedt kan dit een negatief effect hebben op welzijn, gezondheid, melkproductie en de vruchtbaarheid (voor meer informatie over effecten van hittestress op vruchtbaarheid). Het beperken van de hittestress is daarom van groot belang om de koe gezond te houden. Een praktische tool om koesignalen van hittestress te herkennen is in ontwikkeling. Meer info volgt.

Om hittestress bij melkvee te verminderen, zijn er mogelijke maatregelen die genomen kunnen worden. Deze zijn gericht op de omgeving, op de koe of op de lange termijn.

Mogelijke maatregelen gericht op de omgeving:

Aanbieden van schaduw om directe zonnestraling te verminderen (in stal of weide)
Staltemperatuur verlagen door bijvoorbeeld dakisolatie, installeren ventilatoren, stimuleren natuurlijke ventilatie

Mogelijke maatregelen gericht op de koe:

Actief afkoelen van de koe: uitloop in water, koeien nat maken door middel van druppelsystemen in combinatie met ventilatie
Management aanpassen: activiteiten zoals voeren, insemineren en melken in de ochtend/avond plannen, ’s nachts weiden
Voeding en waterVeel, vers en schoon water, energiedichtheid van het voer aanpassen, supplementen voeren
Houdt de ligboxen extra schoon om mastitis te voorkomen, en voor intensievere vliegenbestrijding uit om de kans op overdracht van ziekteverwekkers te verkleinen.

Lange termijn maatregelen:

Fokken met andere rassen
Bewust productie verlagen

Voor meer informatie over maatregelen tegen hittestress kijk ook op de website van de GD Dierengezondheid.

Niet alleen melkvee heeft last van hittestress. Ook kalveren, pluimvee, schapen, geiten en varkens kunnen stress ervaren door hoge temperaturen. Op de webiste van GD is per diersoort informatie te vinden over maatregelen omtrent hittestress.