Wat leefbaarheid voor een dorp of buurtschap betekent verschilt sterk. Dat heeft niet alleen te maken met verschillende behoeftes van de bewoners maar ook met lokale gebruiken en geschiedenissen. Dit maakt het lastig om leefbaarheid uit te drukken in getallen. Wel zijn er aspecten zoals het voorzieningsniveau en trots op eigen dorp sterk van invloed op de leefbaarheid
Dossier
Leefbaarheid en ontwikkeling van het platteland
De landbouw en het platteland staan voor gigantische opgaven op het gebied van klimaat, energie, stikstof, natuur, water en wonen. Hoe kan het GLB bijdragen aan het versterken van leefbaarheid en sociaaleconomische ontwikkeling van het platteland?
Wat is een leefbaar platteland?
Landschapsbeheer
Een leefbaar landschap is een goed onderhouden landschap, met ruimte voor natuur en mens. Er is veel natuurwinst te behalen door middel van effectief landschapsbeheer. Het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer wordt in Nederland uitgevoerd door 40 agrarische collectieven, waarin ruim 11.000 boeren samenwerken.
Collectieven
Het Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer is in 2016 ingevoerd en wordt de komende jaren voortgezet. Zo werken de boeren in de collectieven aan het versterken van natuur en biodiversiteit, goed landschapsbeheer en verbinding van natuurgebieden. Ook klimaat en water wordt steeds belangrijker.
Veenweiden
In het veenweidegebied zijn er veel beheermaatregelen mogelijk om de leefbaarheid voor mens en dier te vergroten. Bijvoorbeeld voor de leefbaarheid van de weidevogel kan er met ander maai- en oeverbeheer veel gedaan worden. Ook liggen er kansen in het veenweidegebied door samenwerking aan te gaan met omwonenden in de vorm van een agrarisch collectief. In Noordwest Overijssel wordt de leefbaarheid van boer én inwoner centraal gesteld om vooruit te boeren.
Werkplaats Netwerk Platteland
Tijdens de Werkplaats van Netwerk Platteland komt onder andere het onderstaande thema aan bod. Kennis dat voortkomt uit de Werkplaats wordt ook via dit dossier gedeeld.
- Vooruit boeren op water en veen - Hoe zorgen agrarische collectieven ervoor dat veenweidegebieden leefbaar blijven voor boer én inwoners? Esther Graaskamp van Collectief Noordwest Overijssel geeft een kijkje in de keuken van de collectieven.
Werkgelegenheid en bedrijfsopvolging
De groene sector heeft uitstekende baankansen, ook in het buitengebied. Van agrariër en loonwerker tot dierverzorger: Overal in de keten zijn bedrijven op zoek naar nieuwe werknemers, of liggen er kansen om zelfstandig aan de slag te gaan. Ook de overname van het familiebedrijf ligt in de landbouwsectoren al snel als optie op tafel.
Toekomstperspectief
Wat komt er kijken bij de overname van het boerenbedrijf door de volgende generatie? Een gezond bedrijf dat toekomstbestendig is, is een belangrijke voorwaarde om door te gaan. Uitdagingen als klimaatverandering en natuur- en biodiversiteitsherstel hebben invloed op de bedrijfsvoering en moeten ook meegenomen worden in de afwegingen.
Overnameproces
Daarnaast is het overnameproces een belangrijk aspect om bij stil te staan. Zowel voor bedrijfsoverdragers als bedrijfsovernemers kan het een persoonlijk ingewikkeld proces zijn waar emoties en lastige kwesties boven tafel kunnen komen. Maar ook de rol van de (schoon)familie, personeel en andere betrokken kunnen veel impact hebben op het overnameproces.
Werkplaats Netwerk Platteland
Tijdens de Werkplaats van Netwerk Platteland komen onder andere de onderstaande thema’s aan bod. Kennis dat voortkomt uit de Werkplaats wordt ook via dit dossier gedeeld.
- Generatievernieuwing: inzicht in dynamieken - Ron Methorst en Wiggele Oosterhoff van Aeres Hogeschool geven een overzicht van de diversiteit aan dynamieken van generatiewisseling en bedrijfsopvolging, met een concrete uitwerking naar de praktijk.
- Sociaaleconomische aspecten van Utrechts Programma Landelijk Gebied - In het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG) beschrijft de provincie Utrecht hoe zij met een integrale aanpak natuur, water en klimaat wil verbeteren met blijvend ruimte voor een duurzame en rendabele landbouw. We gaan vooral in op de vraag hoe het UPLG sociaaleconomische aspecten borgt.
Voorzieningen en sociale verbinding
Het behouden en terugbrengen van voorzieningen in dorpskernen is essentieel voor een leefbaar platteland. Denk hierbij aan het primair onderwijs, de supermarkt, een pin-automaat of OV-verbindingen. Projecten die de vitaliteit van de dorpskernen stimuleert zijn daarom belangrijk.
Werkplaats Netwerk Platteland
Tijdens de Werkplaats van Netwerk Platteland komt onder andere het onderstaande thema aan bod. Kennis dat voortkomt uit de Werkplaats wordt ook via dit dossier gedeeld.
- De dorpskern als vertrekpunt - Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk gaan Klaske Piebenga (LVKK), Luit Hummel (BOKD) en Marije Kattenwinkel (provincie Drenthe/ LEADER) in op de rol van dorpskernen, met speciale aandacht voor Hollandscheveld.
Toekomstbestendig platteland
Hoe past een vitaal platteland binnen de innovatie-agenda's en het Europese beleid? Vanuit de Europese Comissie wordt er ingezet op een sterk, veerkrachtig en welvarend platteland. Het toekomstperspectief voor de boer is daarbij een belangrijk thema. Een goed kennis en innovatiesysteem is van cricuaal belang om ontwikkeling en innovaties in de landbouw aan te jagen.
Werkplaats Netwerk Platteland
Tijdens de Werkplaats van Netwerk Platteland komen onder andere de onderstaande thema’s aan bod. Kennis dat voortkomt uit de Werkplaats wordt ook via dit dossier gedeeld.
- - De Europese Commissie heeft in 2021 de langetermijnvisie voor het platteland gelanceerd. Het doel van deze visie is om alle plattelandsgebieden in 2040 sterker, welvarend, verbonden en veerkrachtig te maken. We gaan met jou in gesprek over de vraag wat het platteland voor jou betekent en we bespreken de visie.
- - Het Agrarisch Kennis en Innovatie Systeem (AKIS) is het geheel aan partijen dat betrokken is bij het zorgen voor innovatiesucces in de agrarische sector. In Nederland hebben we een heel hoog kennisniveau. Maar het kennissysteem is versnipperd. We bespreken het AKIS en de verbetering van het kennissysteem.
- - In deze werkbank kijken we naar vertrouwen als begrip, inclusief de bijkomende dilemma’s. Zijn er tools en systemen die hierin behulpzaam kunnen zijn? De vab denkt van wel; hierbij komen het Bedrijfsadviseringssysteem (BAS-register), onpartijdigheid, permanente educatie en de GLB-vouchers voor advies aan bod.
Netwerken en gebiedsgerichte samenwerking
Een vitaal platteland maak je samen. Waar liggen de kansen voor slimme samenwerkingen? En welke rol spelen kennis en innovatie?
Werkplaats Netwerk Platteland
Tijdens de Werkplaats van Netwerk Platteland komen onder andere de onderstaande thema’s aan bod. Kennis dat voortkomt uit de Werkplaats wordt ook via dit dossier gedeeld.
- Op weg naar Labland: een innovatiereis - Innovator Tim Selders neemt je mee op reis naar de ontwikkeling van een ‘fieldlab’. Met Tim ga je aan de slag om een bevlogen visie om te zetten in het concreet verbinden van thema’s en partijen op het platteland.
- Bouwen aan een boeren perspectief - Er wordt gewerkt aan een landelijk dekkend netwerk van onafhankelijk, intensieve, meerjarige procesbegeleiding om individuele ondernemers te ondersteunen bij het bepalen van hun rol in de transformatie van het landelijk gebied. We bespreken het plan BoerenPerspectief, het netwerk en de diverse rollen.
Interessante video's
Leefbaar Platteland: Talkshow platteland kiest positie
Provincie Overijssel
Presentatie bevindingen Lerende Evaluatie IBP Vitaal Platteland
Planbureau voor de Leefomgeving
Meer informatie
Meer informatie
(2)Contact
Reageren op dit dossier, of heb je andere vragen over Leefbaarheid en ontwikkeling van het platteland? Laat een reactie achter of neem contact op.