Menu
Dossier

Weerbaar telen in de praktijk

Het aantal beschikbare chemische gewasbeschermingsmiddelen neemt de komende jaren verder af. Om gezonde gewassen te telen die voldoen aan de eisen van de afnemer is de opbouw van kennis en ervaring naar weerbare teeltsystemen van groot belang. Dit dossier ondersteunt telers met kennis die is opgedaan binnen het praktijkprogramma “Weerbaarheid in de praktijk”. Deze kennis is opgebouwd binnen 13 sectorale praktijk experimenten en binnen 3 overkoepelende thema’s.
In samenwerking met

Thema: Geïntegreerde onkruidbeheersing

Inhoudsopgave
Een integrale aanpak bij de bestrijding van onkruid is essentieel in de route naar 2030. Alle teelten moeten in dat jaar nagenoeg emissievrij en weerbaar zijn. In het expertteam mechanische onkruidbestrijding worden praktijkervaringen, knelpunten en technische ontwikkelingen uitgewisseld die spelen in diverse teelten: aardappelen, suikerbieten, cichorei, lelies en boomkwekerij. De focus van dit expertteam is versnelling realiseren in de doorontwikkeling van technieken die emissievrije (niet chemische) onkruidbestrijding mogelijk maken.

Een aantal veelgebruikte herbiciden staan op de nominatie om te verdwijnen, waardoor een aanpak gebaseerd op hoofdzakelijk chemische onkruidbestrijding niet meer toereikend is. Daarnaast is ook herbicideresistentie een probleem dat we serieus moeten nemen. Daarom is een integrale aanpak noodzakelijk die rekening houd met de samenhang tussen bouwplan, bodem en inzet van beheersingsmaatregelen.

Voor een effectieve en duurzame bestrijding van onkruid is een verschuiving nodig van Integrated Pest Management (IPM) naar Integrated Crop Management (ICM). Er zijn behoorlijk wat facetten die invloed hebben op de beheersing van onkruiden, zoals bemesting (moment, organisch of kunstmest), beregenen, omgeving, bouwplan, etc. Deze zaken hangen met elkaar samen, zeker ook op bedrijfsniveau. De opdracht is om te ontdekken welke inhoudelijke cross overs en bouwstenen nodig zijn om de transitie te maken naar meer mechanische onkruidbestrijding, liefst als onderdeel van een geïntegreerde aanpak. Daarbij worden ervaringen, qua duurzaamheid, haalbaarheid en betaalbaarheid en aanbevelingen gedeeld met telers.

Contactpersoon

  • Timo Sprangers

Pilot: Duurzame consumptie­aardappelteelt in ketenperspectief

In de pilot 'Duurzame teelt consumptieaardappelen in ketenperspectief' verkennen ketenpartijen hoe zij samen de teelt van consumptieaardappelen verder kunnen verduurzamen door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, nutriënten en zoet water te verminderen. Deze pilot onderzoekt twee sporen: De ontwikkeling van robuuste nieuwe consumptieaardappelrassen en aanpassingen in methodiek bij de consumptieaardappelteelt met huidige rassen.

Robuuste nieuwe consumptieaardappelrassen

De stap naar andere rassen voor consumptieaardappelen kan alleen in ketenverband worden gezet. Deze pilot zal de rassenverandering, dat een continu proces in de fritesmarkt is, een duw in de richting van weerbaarheid geven en de transitie versnellen naar weerbare rassen. In dit onderdeel van deze pilot worden 40 nieuwe duurzame rassen met elkaar vergeleken op robuustheid. Robuustheid van een consumptieaardappelras houdt in:

  • Een verlaagde stikstofbehoefte
  • Efficiënter waterverbruik en bestand tegen hoge temperaturen
  • Hogere weerbaarheid tegen bladschimmels
  • Goede bewaarbaarheid
  • Goede verwerkbaarheid
  • Economische opbrengst

Voor teeltjaar 2023 hebben 13 pootgoedhuizen potentiële rassen aangeleverd die een lagere stikstofbehoefte combineren met weerbaarheid tegen abiotische stress en weerbaarheid tegen plagen. Het zijn een zogenoemde “endurance-proeven”. Voor de proeven van 2024 is hier een selectie van gemaakt die op grotere schaal worden getest op proefpercelen op zand- en kleigrond in combinatie met biostimulanten.

Robuuste teelt met huidige aardappelrassen

De teelt van aardappelen gebeurt redelijk traditioneel qua rassen keuze en bemesting. Door de huidige manier van bemesten staan we eigenlijk de plantweerbaarheid van het gewas in de weg. Door een andere methodiek te ontwikkelen en deze als demo’s in praktijkpercelen te laten zien, zal de praktijk misschien van zijn traditionele manier van plantvoeding af stappen. We proberen te komen tot een systeemverandering in de teelt, waarbij de ondergrondse ontwikkeling van een gewas de basis is. In aardappelen is dat een sterk wortelstelsel in combinatie met een goede knolzetting. In de bemesting verlagen of verlaten we de giften aan het begin, omdat blijkt dat te veel nitraat en kali aan het begin van de teelt de plantbalans negatief beïnvloedt. Als we bijvoorbeeld kali iets later geven, kan het gewas gemakkelijker calcium en andere sporenelementen opnemen. Dat stimuleert de weerbaarheid. In deze pilot werken we met producten die zorgen dat de aardappelplant minder stresshormonen aanmaakt. Verder proberen we de weerbaarheid te verhogen door het toedienen van silicium- en fulvinezuren.

Zie ook (inlog bij uitgever vereist)

Contactpersoon

    Pilot: Kas als Ecosysteem

    In deze pilot wordt onderzoek gedaan naar de mate waarin preventieve technieken (IPM 1ste principe) de invlieg van plagen in de kas kunnen voorkomen. Zo wordt er gekeken in welke mate deze technieken een bijdrage kunnen leveren aan de weerbaarheid van een teeltsysteem.

    Het gewasgaas-onderzoek wordt uitgevoerd via een AB-test (wel gaas t.o.v. geen gaas), en de tellingen worden uniform verricht via een meetprotocol bij diverse potplant gewassen, waarbij deze metingen worden verricht door hetzelfde onafhankelijke meet-instituut. Er zijn veel onderzoeksvariabelen mogelijk bij gewasgaas, zoals maas opening, wel/geen boog constructie over het gewas, en de effectiviteit van biologische bestrijders onder het gewasgaas. Andere onderzoek hiaten die we proberen te beantwoorden betreft de impact van minder licht onder het gewasgaas, hogere vochtigheid onder het gewasgaas, en de viscositeit van groeiregulatoren die over het gewasgaas worden gespoten.

    Contactpersoon

    Pilot: Duurzame teelt van tulp en bijgoed

    De ziektegevoeligheid van bloembollen en de gevraagde kwaliteit van het eindproduct vereisen een gecontroleerde overgang van de reguliere teelt naar een duurzame of biologische teelt. Dit project gaat een bijdrage leveren door perspectiefvolle biologische producten en/of nieuwe technieken en methoden te introduceren en schaalbaar te maken om vervolgens in een duurzaam teeltsysteem samen te brengen.

    Doelstelling

    Vanuit de systeemaanpak wordt de ondernemer zich bewust van de keuzes die gemaakt moeten worden en waar de noodzakelijke omschakeling plaats dient te vinden. Dit heeft betrekking op de ziektes en plagen in de teelt van tulpen en bijgoed en de techniek en producten waarmee deze voorkomen en bestreden kunnen worden.

    Beoogde impact

    De pilot draagt bij aan de vermindering van inzet en afhankelijkheid van chemische gewasbescherming, bespoedigt innovatie in de teelt van tulpen en bijgoed en heeft een voorbeeld- en demonstratiekarakter. Ervaren, en laten zien dat het anders kan.

    Beoogde aanpak

    De pilot in tulpen en bijgoed wordt uitgevoerd op een viertal bedrijven met teelt op diverse gronden en in biologische en reguliere teelt.

    Contactpersoon

    Meer informatie over het project

    Pilot: IPM Glyfosaat

    In het kader van het Uitvoeringsprogramma Gewasbescherming werkt LTO Noord samen met ZLTO, LLTB, LTO Nederland, kennispartners en praktijknetwerken aan een plan van aanpak voor alternatieven voor Glyfosaat en vermindering van het gebruik van glyfosaat in vanggewassen, groenbemesters en grasland.

    Het programma beoogt haalbare en betaalbare alternatieven voor het gebruik van glyfosaat in groenbemesters, vanggewassen en grasland in beeld te brengen. Boeren, tuinders en loonwerkers worden gestimuleerd om zelf met deze alternatieven aan de slag te gaan en hierover onderling hun ervaringen uit te wisselen. Waar nodig worden alternatieven doorontwikkeld of kenniskloven in kaart gebracht. Doel hiervan is vermindering van de afhankelijkheid van dit middel en verdere verduurzaming van de teelt van grasland, groenbemesters en vanggewassen.

    Pilot: Duurzame Bollenteelt Drenthe

    Het Programma Duurzame Bollenteelt Drenthe is onderdeel van het landelijke Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie Gewasbescherming 2030 van het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en wordt uitgevoerd door HLB research and consultancy in agriculture. Overheden, telers, teeltadviseurs en onderzoekers werken intensief samen om de bollenteelt structureel duurzamer te maken met een lage impact op het milieu.

    Bij het programma zijn betrokken HLB research and consultancy in agriculture, de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB), gemeente Westerveld, provincie Drenthe, Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta), LTO Noord, Agrifirm, CAV Agrotheek, WPA-Robertus, Alb. Groot BV en telers die het convenant hebben ondertekend.

    Ervaring opdoen met experimenten en onderzoeken

    In 2022 vond in het gemeentehuis van Westerveld de officiële aftrap van het Programma Duurzame Bollenteelt Drenthe plaats. Met dit programma wordt in gemeenten, waaronder de gemeente Westerveld, ervaring opgedaan met experimenten en onderzoeken in onder meer proefvelden op het land. Doel is om te komen tot een meer duurzame en vitale bollenteelt waarmee de leefomgeving zo min mogelijk wordt belast. Alle partijen die deelnemen aan het Programma Duurzame Bollenteelt Drenthe, gaan ervan uit dat deze pilot leidt tot het verminderen van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen in de gemeente Westerveld en daarbuiten. Vragen die in dit programma centraal staan, zijn:

    • Hoe kunnen kwalitatief goede bloembollen worden geteeld waarmee de leefomgeving zo min mogelijk wordt belast?
    • Hoe kunnen systemen worden ontwikkeld waardoor bloembollen minder vatbaar zijn voor ziektes?
    • Hoe komen we tot oplossingen voor knelpunten die omwonenden ervaren bij de teelt van bloembollen?

    Het Programma Duurzame Bollenteelt Drenthe bestaat uit de volgende onderdelen:

    • Ontwikkelen van kennis die leidt tot een fundamentele verbetering in de verduurzaming van de bollenteelt;
    • Bevorderen van de dialoog tussen telers en omwonenden, zodat een open gesprek ontstaat en begrip voor elkaars situatie;
    • Komen tot het gebruik van een pakket gewasbeschermingsmiddelen met een lagere milieubelasting.

    Zie ook (inlog bij uitgever vereist)

    Nieuwsbrieven

    Contact

    Pilot: Toekomstgerichte onkruidbestrijding in suikerbieten en chichorei

    Onkruid vormt een bedreiging voor een rendabele teelt van suikerbieten en chichorei. Dit project onderstent de ontwikkelingen van technieken zoals wiedeggen, schoffelen en robotisering en er wordt ingezet op het beperken van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen.

    Pilot: Weerbaar telen Bomen, vaste planten en zomerbloemen

    Deze pilot wordt ingevuld door middel van diverse innovatiekringen. Een innovatiekring is een groepje vooruitstrevende kwekers dat, met begeleiding vanuit adviseurs, werkt aan oplossingen voor praktische vraagstukken die de kwekers zelf hebben aangedragen. In 2022 zijn vier innovatiekringen gestart in vier teeltregio’s: Boskoop, Zundert, Horst a/d Maas en Opheusden. Hier zijn in 2023 nog eens vier innovatiekringen bij gekomen: Boskoop 2, Midden-Brabant, landelijke vruchtbomen en Oost-Nederland. De vraagstukken zijn heel divers en afkomstig uit verschillende teelten, zowel vollegrondsteelt als pot- en containerteelt.

    Kwekers in Boskoop buigen zich over allerlei vraagstukken in zowel de pot- en containerteelt (zoals beheersing van wittevlieg in kassen) als de vollegrondsteelt. De laatste vindt plaats op veengrond. Kwekers willen deze weerbaarder maken met natuurlijke grondontsmetting en groenbemesters. Lees meer

    Kwekers in Zundert doen praktijkervaring op met druppelirrigatie, als alternatief voor haspelberegening. Ze buigen zich over vragen zoals: op welk moment ga je druppelen? Hoe lang kun je daarmee wachten zonder dat dit ten koste gaat van de groei en weerbaarheid? Lees meer

    Kwekers in Midden-Brabant pakken onder andere beheersing van engerlingen aan. Deze larven in de grond zorgen voor schade aan boom- en plantenwortels. Een innovatieve mechanische bestrijdingsmethode wordt bekeken in de sector. Lees meer

    Kwekers landelijk van vruchtbomen focussen op onkruidbeheersing. Hiertoe zijn op een speciale mechanisatiemiddag allerlei technieken gedemonstreerd en besproken. Lees meer

    In de laanboomteelt van Opheusden zijn demo’s uitgevoerd met nieuwere middelen en afdekmaterialen tegen onkruid op de rij. Tussen de rijen bomen gebruikt de praktijk steeds meer grasbanen waar nagenoeg geen onkruid kan groeien. Lees meer

    Ook rozenkwekers in Horst a/d Maas zoeken naar manieren om onkruid in hun specifieke teelt te kunnen beheersen. Hiertoe zijn diverse technieken besproken waarmee enkele kwekers reeds in 2022 praktijkervaring hebben opgebouwd. Lees meer

    Contactpersoon

    Pilot: Emissiebeperking door datagedreven gewasbescherming

    In deze pilot worden diverse activiteiten ondernomen om de emissie in de sector Bomen, vaste planten en zomerbloemen verder te verlagen: vooral op het perceel door middel van driftarme spuittechnieken en driftarme doppen, maar ook op het erf bij het vullen en spoelen van apparatuur.

    Voor kwekers zijn sensingtechnieken uit andere sectoren (met name landbouw en fruitteelt) gepresenteerd die kansrijk kunnen zijn in de boomteelt. Lees meer

    Ook is een spot-spray-systeem gepresenteerd dat dermate kansrijk is, dat het systeem najaar 2023 op een eerste machine specifiek voor de boomkwekerij wordt gebouwd. Vanaf het winterseizoen wordt de machine getest in de praktijk. Lees meer

    Daarnaast werken LTO Bomen, Technische Commissie Techniekbeoordeling (TCT), Ctgb en Wageningen UR gezamenlijk aan meer driftreducerende spuittechnieken in de boomkwekerij. Meer DRT, met name voor op- en zijwaartse bespuitingen, is noodzakelijk. Lees meer

    In 2024 zullen experimenten worden uitgevoerd met bestaande DRT uit de fruitteelt: met dwarsstroomspuiten die voorzien zijn van bladsensoren. Hiervoor heeft een fabrikant inmiddels een specifieke boomkwekerij-versie ontworpen. Lees meer

    Contactpersoon

    Meer informatie

    Zie ook

    (1)

    Contact

    Reageren op dit dossier, of heb je andere vragen over Weerbaar telen in de praktijk? Laat een reactie achter of neem contact op.