Steden zullen daarom steeds slimmer en duurzamer moeten worden ingericht en ‘groener’ moeten worden. Groene steden bieden op een toekomstbestendige en natuurinclusieve manier plaats aan functies zoals wonen, werken, mobiliteit, recreatie, energievoorziening en voedselproductie.

Voor de ontwikkeling van een toekomstbestendige en gezonde leefomgeving is een veelvoud aan ingrijpende en blijvende veranderingen noodzakelijk. De transformatie naar toekomstbestendige steden vraagt ook ruimte. Ruimte in steden is echter beperkt en vaak sterk gefragmenteerd. Maar er komt ook ruimte vrij, bijvoorbeeld als minder ruimte benodigd is voor infrastructuur en parkeren, bij toepassing van nieuwe stedelijke vervoerssystemen. Een herbezinning op het gebruik en de inrichting van de stedelijke ruimte is noodzakelijk.

Bij de programmering, inrichting, het management en de transitie van de stedelijk ruimte zijn vele actoren betrokken. Om voor de benodigde ruimtelijke, fysieke en sociale impact te zorgen zullen actoren en belangen uit diverse disciplines en maatschappelijke sectoren de verbinding met elkaar moeten zoeken. Dit alles roept de vraag op hoe de groene steden van de toekomst eruit gaan zien en hoe alle betrokken partijen hier met elkaar aan gaan vormgeven. Aanpassing van steden aan de veranderde omstandigheden is een noodzaak en haast is geboden.

Focus van het lectoraat

Met het oog hierop start Hogeschool Van Hall Larenstein een nieuw lectoraat dat zich richt op het doen van onderzoek naar en het vormgeven van de transitie naar de leefbare en toekomstbestendige stad: een stad die groen, gezond, natuurinclusief en klimaatadaptief is. De benodigde transitie vraagt om integrale oplossingen, zowel voor de bestaande stad als voor nog te ontwikkelen stedelijke gebieden. Niet gebaande paden zullen verkend worden op zoek naar innovatieve en wellicht onorthodoxe oplossingen. Ontwerp kan hierbij bij uitstek als onderzoeksmethode worden gebruikt.

Het lectoraat richt zich primair op de stedelijke ruimte. Een fysiek-ruimtelijke en een sociaal-verbindende insteek worden hierbij gekoppeld. Een andere kijk op de stedelijke ruimte zal bovendien mogelijk ook gevolgen hebben voor de organisatie van de gebouwde stad. Overigens kan de stedelijke ruimte niet los worden gezien van de landschappelijke ruimte rondom de stad; en is er binnen het lectoraat aandacht voor de relatie met de omgeving van de stad, vanuit de stedelijke problematiek en opgaven.

Het lectoraat onderscheidt zich door de focus op de stedelijke ruimte vanuit een integrale benadering, uitgevoerd en ondersteund door de expertisegebieden, die op de hogeschool aanwezig zijn: strategisch en ruimtelijk ontwerp, (natuur-)techniek, aanleg en beheer, natuur, water en participatieve planvorming. Ook zal er ontwikkeling van expertisevelden aan de orde zijn, zoals bijvoorbeeld natuur inclusief- en duurzaam bouwen.

Lectoraat en het onderwijs

De vraagstukken die centraal staan in het lectoraat vragen om een integrale benadering. Als ruimtelijk integrerende discipline biedt de tuin- en landschapsarchitectuur bij uitstek de mogelijkheid om vanuit een integrale benadering de toekomst van de stedelijke ruimte te verkennen. Het lectoraat is dan ook primair verbonden aan de opleiding Tuin- en landschapsinrichting van Hogeschool Van Hall Larenstein. Daarnaast is er verbinding met andere opleidingen vanuit Hogeschool Van Hall Larenstein (Management van de leefomgeving, Bos- en natuurbeheer, Land- en watermanagement, International development management). Tegelijkertijd zal de lector een actieve bijdrage leveren aan het onderwijs van de betrokken opleidingen (door bijvoorbeeld deel te nemen aan curriculumvernieuwing, colleges te verzorgen, werkgroepen te begeleiden en afstudeerders te begeleiden), zodat het onderzoek en de verworven kennis geïntegreerd wordt in het onderwijs. De lector zal daarnaast ook betrokken zijn bij het Omgevingslab, een platform waarin deze opleidingen samen met het werkveld werken aan interdisciplinaire en participatieve projecten in de geest van de omgevingswet.

Aansluiting bij ambities en onderzoeksvragen in de regio en daarbuiten

Het lectoraat sluit aan bij de opgaven en uitdagingen die er zijn in de regio. Zo zijn 18 gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen recent gestart met een samenwerking onder de naam Groene Metropool regio. In de visie van de Groene Metropool regio kiezen de gemeenten voor kwalitatieve groei: stedelijke ontwikkeling in balans met een groene en ontspannen leefkwaliteit en voor het behouden van typsiche landschappelijke en culturele waarden. De regio Arnhem – Nijmegen vormt dus een proeftuin voor het lectoraat, waarop het lectoraat zich in eerste instantie richt. Daarna richt het onderzoek binnen het
lectoraat zich ook op opgaven in andere Nederlandse steden, en mogelijk in een latere fase ook op steden in Europa, en eventueel daarbuiten. Het leren van best-practises in binnen en buitenland maakt sowieso onderdeel uit van het lectoraat.

Designing of Future Green Cities

Regio

Arnhem

Onderwerp

Stedelijke planning

Interessant voor

Beleidsmakers