Practoraat Circulaire Maneges & Hippische Innovaties

Misschien nog wel meer dan bij andere Practoraten, bepaalt de branche de invulling en het tempo van het Practoraat van Alain Broft en IJsbrand Chardon. "De hippische sector als geheel is heel ervaringsgericht", zegt Broft. "Mensen die met paarden werken, doen dat op basis van ervaring en gevoel, en niet op basis van uitgebreid wetenschappelijk onderzoek. Dat onderzoek ís er ook nauwelijks. Dat komt mede doordat we als sector ergens tussen sport en dierhouderij inzitten. Er is wel kennis, maar die is óf gefragmenteerd óf niet specifiek toegespitst op het paard. Vrijwel niemand houdt zich op wetenschappelijk niveau bezig met de paardensport in de volle breedte."

Echte MKB-sector

Bovendien staat innovatie bij veel paardensportondernemers – noodgedwongen – niet hoog op de agenda, ziet Broft: “De paardensport is een echte MKB-sector. Dat betekent dat er simpelweg geen tijd is om aan research en development te doen. Veel manegehouders zien het belang van onze onderzoeken echt wel in. Maar als onze studenten op hun manege metingen willen doen aan een paard, dan kan het dier op dat moment niet worden ingezet voor lessen. Dat raakt direct aan de broodwinning van deze ondernemers, dus ik begrijp heel goed dat ze daar moeite mee hebben.”

Wezenlijke toevoeging

Waar andere practoraten hun kennis vooral binnen een bedrijf ontwikkelen, zie ik voor me dat wij toewerken naar een soort kennisbank, met kennis die we kunnen teruggeven aan de bedrijven. Meer dan andere Practoraten zijn wij dus vooral de aanjager van innovatie in onze sector.”Daarmee voegt het practoraat iets heel wezenlijks toe aan de paardensport, is Brofts overtuiging. “Als ik het met ondernemers over innovatie heb, dan zeggen ze:‘dat is iets voor de volgende generatie’. En daar hebben ze gelijk in: bij de Lentiz-studenten zie ik de drang om te innoveren wel terug. Zij zien bijvoorbeeld op hun stagebedrijven zaken die ze zelf anders zouden aanpakken, en willen op die manier dolgraag bijdragen aan een gezonde toekomst voor de sector. Met het Practoraat willen we een voorvechter zijn van die mentaliteitsverandering.”

Onder een vergrootglas

Die mentaliteitsverandering is van belang, vertelt Broft. “Ik denk dat veel mensen binnen de sector onvoldoende beseffen dat we onder een vergrootglas liggen. Bij incidenten tijdens wedstrijden klinkt tegenwoordig heel snel de roep om de paardensport te verbieden. Dierenwelzijn staat – terecht – meer dan ooit in de schijnwerpers. Als je daar een open dialoog over wilt aangaan, heb je wel een wetenschappelijke onderbouwing nodig. Niet voor niks zijn onze eerste projecten binnen het practoraat gefocust op het welzijn van het dier. Vervolgens kunnen we nog veel meer onderwerpen op diezelfde manier oppakken, van de optimale afstelling van een zadel tot de vraag waarom er steeds minder jongens op de manege komen. Zo laten we als sector zien dat we ons de vragen van de samenleving aantrekken. Bovendien geeft het ons ook de kans om de vele mooie kanten van de sport beter onderbouwd over het voetlicht te brengen.”

Verbinding tussen praktijk en onderzoek

Volgens Broft is juist een mbo-practoraat heel geschikt om de kennisontwikkeling in de sector aan te jagen. “Gewoonlijk ga je uit van de kennispiramide leerstoel – lectoraat – practoraat. In onze sector is het omgekeerd, want er is een kennislacune rondom het paard. ‘Meten is weten’ staat in onze sector nog in de kinderschoenen. Het verzamelen van die onmisbare data over het dier hoort echt thuis bij onze mbo-studenten. Dat zijn jongeren die net als de meeste ondernemers het liefst de hele dag met het paard bezig zijn. Hun vergaarde kennis kun je vervolgens wegzetten bij het hbo en het wo, zodat er verder onderzoek kan plaatsvinden. Het mbo is op dit moment dus de beste verbinding tussen praktijk en onderzoek.”

Nieuwsgierigheidsgen

De uitdaging daarbij is: wat is haalbaar met een groep mbo-studenten binnen een vast tijdsbestek? Broft: “Ondernemers en studenten willen graag een concreet resultaat zien. Dat is soms lastig in een relatief kortlopend project. Als je werkt met levende dieren krijg je niet per definitie een antwoord zoals je dat bij bijvoorbeeld een gewasteelt wel kunt hebben. Met dieren kun je natuurlijk ook niet zomaar experimenteren. Daardoor is het moeilijker om zichtbaar te maken wat studenten concreet bijdragen. De opbrengst zit heel erg in de onderzoeksvaardigheden zelf en in een onderzoekende denkwijze. Daar zit ook de grote winst voor de toekomst van de sector, dus dat nieuwsgierigheidsgen willen we ontwikkelen. Het is onze taak om studenten enerzijds voldoende eer van hun werk te laten ervaren, en ze anderzijds te overtuigen van het feit dat niet ieder onderzoek een kant-en-klaar resultaat oplevert.”

Over het Practoraat

• Practoren: Alain Broft en IJsbrand Chardon
• Docent onderzoeker: Anne Hoogenboom (Docent Lentiz, instructeur paardensport)
• Wetenschappelijke ondersteuning: Kiki Bergsma (Sportwetenschappen EquInnoLab)

Het Practoraat is geïnitieerd vanuit de stichting Equestrum ondersteund EquInnoLab. in de uitvoering van dit Practoraat. Het is een unieke verbinding tussen het geaccrediteerde Sportinnovator Centrum voor de paardensport EquInnoLab. en de Lentiz onderwijsgroep als onderdeel van het platform Equestrum.