7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn: gebiedsspecifieke maatregelen

Binnen Nederland bestaan er grote verschillen in bodem en grondwaterstand. Daarmee bestaan er ook grote verschillen tussen het effect van landbouw op de omgeving. Uit de afgelopen jaren blijkt dat met maatregelen die voor heel Nederland gelden niet overal de gestelde doelen gehaald gaan worden.

Ruimte voor specifieke maatregelen

Binnen het 7^e actieprogramma Nitraatrichtlijn komt er ruimte voor gebiedsspecifieke maatregelen, waarbij een boer in overleg met een expert bepaalt welke maatregel op zijn bedrijf het beste werkt. Daarnaast is het in de meeste gevallen nodig dat een groep boeren in een bepaald gebied samenwerkt en gezamenlijk aanpassingen doorvoert.

Samenwerken voor een betere waterkwaliteit gebeurt nu al in verschillende gebieden door vrijwillige deelname van boeren aan het bestaande Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW). Binnen het 7^e actieprogramma wordt deelname aan het DAW gestimuleerd door gebiedsplannen die momenteel worden ontwikkeld.

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer

Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) is in 2013 ontstaan op initiatief van LTO. Het doel van DAW is een bijdrage leveren aan de wateropgaven in agrarische gebieden en tegelijkertijd zorgen voor een sterke economische en duurzame landbouw. Binnen DAW-projecten werken boeren samen met onder andere waterschappen, provincies en drinkwaterbedrijven.

Dit gebeurt bijvoorbeeld door het delen van kennis en praktijkervaring van boeren, initiatieven te stimuleren en te faciliteren. De ondernemer wordt daarbij geholpen door deskundig advies.

Deelname DAW

Deelname aan DAW is op vrijwillige basis. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt middelen beschikbaar voor deelname aan een DAW-project.

Binnen het DAW zijn al een groot aantal projecten waarin sector en andere partijen samenwerken ter verbetering van de waterkwaliteit. De site van DAW laat voorbeelden van deze projecten zien en geeft meer informatie.   

DAW belangrijk in 7^e actieprogramma

In het 7e actieprogramma is een belangrijke rol weggelegd voor het DAW, het moet een groter bereik krijgen dan nu het geval is. Want door deelname van boeren aan een DAW-project worden per gebied passende maatregelen genomen. Deelname aan een DAW- traject heeft voor boeren als voordeel dat transitie actief gefaciliteerd wordt met deskundige ondersteuning en middelen.

Om scherper in beeld te krijgen wat er nodig is in elk gebied ter verbetering van de waterkwaliteit, worden er momenteel gebiedsdocumenten ontwikkeld. Daarmee krijgen boeren meer zicht op wat er nodig is in hun eigen omgeving en kunnen experts hen gerichtere ondersteuning bieden.

Overzicht wateropgaven per gebied

Binnen het plan ‘Impuls voor agrarisch waterbeheer’ worden momenteel 21 Gebiedsdocumenten Agrarisch Waterbeheer (GAW’s) opgesteld. De waterschappen beschrijven samen met LTO en boeren van lokale bedrijven welke agrarische wateropgaven er binnen het waterschap zijn. Daarbij gaat het om nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen in relatie tot waterkwaliteit en het voorkomen van schade door droogte en wateroverlast.

Ook komt er in ieder GAW een overzicht van maatregelen en instrumenten die boeren kunnen inzetten voor een betere waterkwaliteit. In de praktijk heet dit overzicht de ‘BOOT-lijst’, omdat deze lijst is vastgesteld door het Bestuurlijk Overleg Open Teelt en veehouderij. De lijst bevat zowel fysieke maatregelen als maatregelen op het gebied van bedrijfsmanagement.

Gebiedsspecifieke verplichtingen

De effecten van de maatregelen die zijn opgenomen in het 7e actieprogramma worden in 2024 landelijk onderzocht. Binnen de analyse worden alle maatregelen onderzocht: de verplichte algemene maatregelen en de vrijwillige maatregelen binnen het DAW. Als de maatwerkaanpak doorgaat, zoals wordt voorgesteld in het 7^e actieprogramma, dan wordt ook de maatwerktrajecten meegenomen in dit onderzoek.

Op basis van dit onderzoek wordt in 2024 besloten in welke gebieden onvoldoende resultaten te verwachten zijn. Daar zullen ingrijpende gebiedsspecifieke verplichtingen gaan gelden met ingang van het 8e actieprogramma.