Bodemverbeteraars, hoop of hype

Sinds 2015, het internationale jaar van de bodem, is er is veel aandacht voor bodemkwaliteit, zo begint Gera van Os op dinsdagmiddag 7 juni haar inspiratiesessie 'Bodemverbeteraars: hoop of hype?'. De kwaliteit van de bodem wordt negatief beïnvloed door intensieve bouwplannen, zware machines, piekneerslagen en schaalvergroting, zo legt ze uit. Daarom zie je een groeiende belangstelling voor bodemverbeteraars.

Bodemverbeteraars

Als lector 'Duurzaam Bodembeheer' bij CAH Vilentum wil ze die bodemverbeteraars onder de loep nemen. Werken die ook echt? Ze heeft zo haar twijfels en refereert in haar sessie aan een recent onderzoek naar het effect van die bodemverbeteraars. Onderzoekers van Wageningen UR en NMI testten zes jaar lang negen verschillende producten op vijf praktijklocaties. Uit het onderzoeksrapport 'Effecten bodem- en structuurverbeteraars' bleek dat bodem- en structuurverbeteraars nauwelijks effect hebben.

Bodemorganismen

Voordat Van Os dat onderzoek bespreekt, neem ze neemt de toehoorders mee de bodem in. Ze laat zien hoe complex de interacties tussen micro-organismen in de bodem en de plant is. 'De uitdaging is de trukendoos van de natuur maximaal in te zetten voor de teelt van planten,' zegt ze. Ze laat voorbeelden zien zoals een aaltjesvangende schimmel die een soort lasso om het aaltje werpt. 'Heel fascinerend, micro-organismen kunnen veel. Het is daar beneden een groot slagveld, het is eten of gegeten worden, moord en doodslag, chemische oorlogsvoering.'

Er zijn meststoffen, verbeteraars met micro-organismen of andere eigenschappen waarvan leveranciers beweren dat ze het bodemleven kunnen stimuleren, zo legt ze uit. Ze kunnen helpen de bodem gezond te maken en de structuur te verbeteren, zo wordt gezegd.

Business

Er is veel onderzoek gedaan naar hoe je bodemorganismen in zou kunnen zetten, zegt ze. Soms leidt dat tot een positief resultaat en dat wordt dan gepubliceerd. Maar vaak werkt het niet. Er zijn zelfs micro-organismen die zich soms gedragen als antagonist, maar soms ook als ziekteverwekkers, zo betoogt ze. 'Die negatieve resultaten worden niet gepubliceerd, want zijn niet interessant, of de proef is mislukt. Toch worden er veel producten verkocht. Bodemverbeteraars is big business. Maar werkt het ook? Baat het niet, dan schaadt het niet, zou je denken. Maar het kost wel geld.'

Praktijkonderzoek

Ze refereert aan het zesjarig praktijkonderzoek waaruit blijkt dat geen van de onderzochte producten tot significant hogere opbrengsten leidt of andere bodemkenmerken. Natuurlijk was er commentaar op het het onderzoek, zegt ze. Het zou goed zijn uitgevoerd. Is het nu zo moeilijk antagonistische werkende organismen in te zetten, zo vraagt ze zich af. Ze legt uit dat veel antagonistische micro-organismen worden gekweekt in laboratoriumomstandigheden. Het is helemaal niet zo vanzelfsprekend dat zo'n organisme in de bodem de zelfde werking heeft als in laboratoriumomstandigheden. Het lijkt zinvoller de omstandigheden in de bodem te verbeteren dan vreemde organismen toe te voegen, zo concludeert ze.

Aan het slot wil ze de vraag beantwoorden of het een hoop of hype is. Hoop voor bodemverbeteraars ziet ze zeker: 'We leren steeds beter hoe het werkt. En er zijn er ook veel in de pijplijn.' Maar het is ook een hype, zegt ze: 'Er zit veel kaf tussen het koren. Het mooie ervan is dat telers bewuster omgaan met hun bodem. Ik juich die hype toe'. Steek je kop wat vaker in het zand is haar advies.

(Bron foto: Pixabay)