Koolstofvastlegging in de natuur
Koolstof uit de atmosfeer wordt door planten en bodem opgenomen en voor langere tijd opgeslagen. De planten in de vegetatie nemen CO₂ op uit de atmosfeer en leggen dat voor een deel vast in de biomassa. Een deel van die koolstof komt weer als CO₂ vrij als de plant afsterft, maar een deel wordt ook opgenomen in de bodem. Na verloop van tijd, wanneer een ecosysteem in evenwicht is, zal er evenveel koolstof in de bodem worden opgenomen als dat er vrij komt. Maar zo lang bossen groeien, wordt er koolstof opgenomen.
Koolstofvastlegging
Onderzoekers van Wageningen Environmental Research hebben op verzoek van de overheid geïnventariseerd hoe groot die koolstofopname en koolstofvastlegging voor verschillende natuurtypen is. Die vraag naar de omvang van de koolstofvastlegging komt voort uit de Energie- en klimaatagenda. In het rapport 'Klimaatcijfers voor natuur' zijn bestaande cijfers gecontroleerd en waar nodig aangepast.
In bosbodems wordt koolstof over het algemeen voor langere tijd vastgelegd. In andere vegetaties wordt koolstof ook wel vastgelegd, maar de hoeveelheden zijn vaak wat beperkter en de tijdsduur van vastlegging is vaak wat korter. Zo blijkt heide in een periode van 20 tot 30 jaar na het plaggen koolstof vast te leggen, maar daarna neemt die koolstofvastlegging weer af. Wanneer er veranderingen in het landgebruik plaatsvinden, kan er ook grote verandering optreden in de koolstofvoorraden in bodem en biomassa. Ontbossing, drainage of andere veranderingen kunnen er toe leiden dat de koolstofvoorraden in bodem en biomassa weer afnemen. Er komt dan CO₂ vrij.
De totale emissie voor landgebruik, landgebruikverandering en bosbouw (LULUCF, Land Use, Land Use Change and Forestry) bedraagt in Nederland 6,6 Mton CO₂ per jaar is, zo blijkt uit cijfers. Een belangrijke emissiebron in Nederland is de emissie van CO₂ uit gedraineerd en verdrogend veengrond in het veenweidegebied en de relatief hoge mate van ontbossing.
Oudere bossen
In het rapport zetten de onderzoekers de cijfers op een rij voor de opslag en vastlegging van koolstof voor verschillende natuurtypen: bossen, moeras, heide, schorren en kwelders. Ze vergelijken cijfers van koolstofvoorraden uit inventarisaties uit de periode van 2001-2005 en van 2012-2013. Uit die inventarisatie blijkt bijvoorbeeld dat de gemiddelde koolstofvoorraad in biomassa in Nederlands bos in bijna tien jaar tijd is toegenomen van 83,2 ton C/ha (in 2003) naar 94,6 ton C/ha (in 2012). Bossen worden ouder, waardoor er meer koolstof wordt opgenomen.
Maar doordat de bossen ouder worden, vlakt de koolstofopname per jaar ook wat af. De bruto bijgroei voor bos in Nederland wordt geschat op gemiddeld 3,6 ton C per ha per jaar. Hou je rekening met sterfte, dan wordt er jaarlijks netto gemiddeld ca 3 ton C per ha bos vastgelegd. Een deel van die hoeveelheid wordt weer geoogst voor hout, waardoor de netto verandering in de koolstofvoorraden in Nederlands bos lager uitkomt.
(Bron foto: Shutterstock)