Kruinarchitectuur versus wortelgestel: welke impact hebben deze twee op elkaar?

Waardevolle verdieping

Volgens het onderzoek van Claire Atger zijn er in het verleden verkeerde aannames gedaan. Als je werkzaam bent als hovenier of in de groenvoorziening is het waardevol om deze verdieping aan jouw kennis toe te voegen. Zodat er meer aandacht besteed wordt aan de invloed van snoei en het ondergrondse milieu op het wortelgestel én wat dit betekent voor het beheer en onderhoud.

Differentiatie

De top van de wortel - ‘de apex’  - is de plek waar de wortel zowel interne als externe invloeden waarneemt, waaronder zwaartekracht, bodem- en luchttemperatuur en de bodemtextuur. Deze waarnemingen worden doorgegeven en zijn bepalend voor de groei en het succes hiervan. Wanneer in een vroeg stadium een wortel – de penwortel - afsterft, neemt een ander deel - de primordia - de vorm en functie over. Dit proces is in veel gevallen niet onomkeerbaar en van grote invloed op het wortelstelsel. Een zeer delicaat proces dat de differentiatie wordt genoemd.

In het onderzoek van Claire Atger wordt vervolgens ingezoomd op de twee soorten wortels: de houtige en niet houtige wortels. Na deze uitleg wordt gekeken naar hoe deze twee soorten naast elkaar bestaan en wat de invloeden op elkaar zijn. In een tropische omgeving, zoals bij de mangrove, zijn zeer ingewikkelde en uitgebreide wortelsystemen vindbaar. Daar heeft veel op ‘adem’-gestuurde groei plaatsgevonden.

Structuur en ontwikkeling

In het vervolgonderzoek gaat het over de verschillende type wortels en waar het wortelstelsel uit opgebouwd is. Dit is slechts het begin van wat erover te leren valt, volgens Atger. Ze vergelijkt de opbouw van het wortelstelsel en de kruin op basis van de onderdelen (assen) waaruit beiden zijn opgebouwd en ziet een aantal overeenkomsten, maar ook verschillen. In het tweede deel van haar onderzoek eindigt Atger met de demonstratie van de afhankelijkheid van wortels ten aanzien van de groeiregulatoren. Er blijkt dat zowel parallel als afwisselende groei tussen bovengrondse groei en wortels kan plaatsvinden.

Bestaat er een correlatie tussen wortelgroei en de kruin van bomen?

Waar Atger met dit diepgaande onderzoek op uitkomt? Dat het een vastgeroest idee is dat de groei van de wortels geëvalueerd wordt op basis van de groei van de kruin. De studies die deze verhoudingen bestudeerd hebben, laten veel variabele gegevens zien. De omvang van de kruin en worteldiepte variëren zeer sterk. 

De kennis van de kruin is veel uitgebreider dan die van het wortelsysteem. Hierdoor zijn verkeerde opvattingen en aannames ontstaan. Zo kan in de eerste ontwikkelingsfase het wortelgestel aanzienlijk sneller uitbreiden dan de kruin. Maar er ontstaan beperkingen vanwege de omgeving waarin hij groeit. Hierdoor zoekt een wortel andere groeirichtingen. Deze compensatie-groei, die veelal in stedelijk gebied optreedt, is soms al veel langer bezig dan de groei in de kruin. De conclusie hiervan is dat er gekeken moet worden naar de manier waarop een wortel zich vertakt, in plaats van naar het resultaat van die vertakkingen. Meer inzicht op dit gebied kan van grote invloed zijn op de locatie tijdens het planten of tijdens de snoeiperiode.