Meer luchtwegklachten rond veebedrijven

Zoönosen, ziekten die van dier op mens kunnen overgaan, zoals de uitbraak van vogelgriep in 2003 en van Q-koorts in 2007, hebben tot zorg geleid over gezondheidseffecten van veehouderijbedrijven op omwonenden. Niet alleen de omwonenden zelf vragen zich af of ze risico's lopen, ook bestuurders van gemeentes, huisartsen en veehouders willen weten wat mogelijke gezondheidseffecten zijn.

Het rapport 'Veehouderij en gezondheid omwonenden' laat zien dat er wel degelijk risico's zijn. Zo zijn er aanwijzingen dat wonen in de buurt van veehouderijen een nadelig effect heeft op de longfunctie. COPD-patiënten, patiënten met chronische longziektes, die dichtbij een veehouderijbedrijf wonen, hebben een verhoogde kans op complicaties. En omwonenden die binnen een straal van een kilometer van pluimveebedrijven wonen, hebben een 10% hogere kans op longontsteking. Maar er zijn ook positieve effecten. Zo komen COPD, astma en neusallergieën minder vaak voor bij mensen die op korte afstand wonen van veehouderijen.

Fijnstof

Fijnstof lijkt een belangrijke veroorzaker van de gezondheidseffecten. Vooral componenten in dat fijnstof zoals endotoxinen kunnen het risico op gezondheidsklachten versterken. Die endotoxinen zijn ontstekingsbevorderende celwandfragmenten van bacteriën. Ammoniak vormt ook een gezondheidsrisico in relatie tot de verminderde longfunctie. Het is mogelijk niet de ammoniak zelf die de boosdoener is, maar de fijnstofdeeltjes die gevormd worden doordat ammoniak met andere stoffen in de lucht reageert, meldt het rapport.

Het rapport 'Emissies van endotoxinen uit de veehouderij' geeft metingen en berekeningen van vrijgekomen endotoxinen uit enkele stallen. Die metingen laten zien dat de adviesgrenswaarde voor deze stoffen mogelijk overschreden wordt binnen 200 meter van varkensstallen en 500 meter van pluimveestallen. Het rapport 'Additionele maatregelen ter vermindering van emissies van bioaerosolen uit stallen' geeft een uitvoerige beschrijving van de procesketens van de verschillende stoffen die vrijkomen, zoals zwevende deeltjes en micro-organisamen. Dat rapport komt met informatie over mogelijke maatregelen om emissies van fijnstof te verminderen.

Infecties

In het onderzoek is ook gekeken naar het effect van zoönosen, ziekten die van dier op mens over kunnen gaan. De onderzoekers konden geen effect vinden veroorzaakt door het hepatitis E-virus, de bacterie Clostridium difficile en ESBL-producerende bacteriën. Wel lijken mensen iets vaker drager te zijn van de MRSA-bacterie die infecties kan veroorzaken bij verminderde weerstand, maar de onderzoekers konden dat niet hard maken.

Het onderzoek is uitgevoerd door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), de Universiteit Utrecht, Wageningen UR en NIVEL (Nederlands instituut onderzoek van de gezondheidszorg). Hiervoor hebben de onderzoekers medische dossiers van 110.000 Brabanders en Limburgers bekeken. 2.500 mensen deden mee aan nader onderzoek. Op 7 juli is het rapport met een kamerbrief door de staatssecretarissen Martijn van Dam en Sharon Dijksma aangeboden aan de Tweede Kamer.

(Bron foto: Thinkstock)