Precisielandbouw: volop mogelijkheden en koudwatervrees bij boeren

Een van de projecten is Toepassing Innovatieve Precisietechnologie (TIP). In 2020 is een groep akkerbouwers uit de Veenkoloniën in Noordoost-Nederland aan de slag gegaan om voor hun bedrijf uit te dokteren hoe precisietechnologie hen kan helpen. De uitdaging daarbij is om goede data van een perceel te vinden, die om te interpreteren en om te zetten naar doseerkaarten, om die vervolgens in hun machines in te lezen en uit te voeren.

Projectleider Johan Booij, verbonden aan WUR Open Teelten, ziet koudwatervrees bij boeren en tuinders. Zijn devies is om met precisielandbouw ‘vooral makkelijk te beginnen’. Bij de start van het TIP-project zag hij dat de meeste deelnemers al een bodemanalyse hadden laten maken. “We bekeken ook andere beschikbare data als satellietbeelden, dronebeelden en bodemkaarten en combineerden dit tot managementzones. Op basis daarvan kan een teler gericht actie ondernemen.”

Booij: “We lieten de deelnemers kennismaken met diverse apps die op de markt zijn om tot een advies te komen. Maar vaak is toch ook maatwerk nodig op het perceel, vanwege verschillen in de bodem, gebruikte rassen en voorgeschiedenis”, doceert de projectleider in het themanummer precisielandbouw. “In feite leerden we de deelnemers het trucje door te krijgen voor één aspect of toepassing, zodat ze zelf precisietechniek kunnen gaan toepassen voor andere aspecten en zelf taakkaarten voor hun machines kunnen opstellen.”

POP3-projecten

In het themanummer precisielandbouw staat een overzicht van de POP3-projecten – uit het Plattelands Ontwikkelings Programma- plus een overzicht van initiatieven op regionaal, nationaal en internationaal niveau. De digitalisering van de landbouw staat hoog op de agenda van zowel de Nederlandse als de Europese overheid.

Het adviesbureau Delphy voert een aantal POP-projecten uit. Volgens Harm Brinks werken veel agrariërs op grote schaal GPS-gestuurd. “Mijn inschatting is dat vrijwel iedere toekomstgerichte akkerbouwer een GPS-gestuurde trekker heeft en dat 80% van de veldspuiten die worden verkocht een automatische sectiesluiting heeft. Deze dingen zijn voor de teler verrekte handig en leveren gebruiksgemak.”

De introductie van smart farming loopt stroef, zegt collega Herman Krebbers. “Alles wat met data te maken heeft en pleksgewijs werken op een perceel kan technisch al. Maar ik heb nog geen enkel goed onderzoek gezien, waarin de meerwaarde van smart farming op bedrijfsniveau hard is aangetoond. Daarom zijn telers nog huiverig om hierin te investeren.”

Brinks in het themanummer: “Plaatsspecifiek stikstof bemesten in de wintertarwe of aardappelen heeft te weinig meerwaarde, niet genoeg om de kosten terug te verdienen en de toepassing is nog ingewikkeld ook. Er zijn een paar uitzonderingen, zoals plaatsspecifiek bekalken als je grote pH-verschillen op je perceel hebt. We moeten op zoek naar toepassingen met een grotere toegevoegde waarde.”

Subsidie

De Rijksoverheid steunt de introductie van precisielandbouw met onderzoek, onderwijs, via de VAMIL-regeling en de subsidie om te leren over duurzame landbouw (SABE-regeling) [https://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/duurzaam-boeren/subsidie-leren-over-duurzame-landbouw]. Daarnaast is ondersteuning voor de Nationale Proeftuinen Precisielandbouw (NPPL) met inmiddels 26 deelnemers die op hun bedrijf precisielandbouw toepassen.

“Binnen de grote maatschappelijke opgaven voor de landbouw kan digitalisering een enorm goede rol spelen”, vindt Annie de Veer, LNV-directeur Strategie, Kennis en Innovatie. Het ministerie is volgens haar bezig om met verschillende partijen een actieprogramma voor de digitalisering op te stellen. “Het gaat over betrouwbaarheid, representativiteit en het eigenaarschap van data, de interoperabiliteit - kunnen systemen met elkaar ‘praten’- en de competenties van de gebruiker. Als we met zijn allen een succes willen maken van digitalisering, moeten we hier afspraken over maken.”

De Veer noemt het in het themanummer belangrijk om innovatiehubs te maken, zodat boeren kennis kunnen nemen van precisielandbouw. “Het is onze ambitie om op proefboerderijen demo’s te faciliteren, die dicht op de praktijk zitten. De boeren kunnen daar gaan kijken wat ze met precisielandbouw en data op hun eigen bedrijf kunnen gaan doen. Daarnaast willen we bij de Boerderij van de Toekomst dingen onderzoeken die nog wat verder van de markt zitten.”

Valkuilen

In 2021 hield Wageningen University & Research de vijfde editie van de Mansholtlezing. Daar werd de digitalisering van de agrosector als een twilight zone geduid. De ontwikkelingen zijn veelbelovend, maar veel is nog onduidelijk en er zijn valkuilen. Eén daarvan is dat systemen en apps niet samenwerken of onvoldoende aansluiten op achterliggende grotere informatiesystemen.

Ook aan de kennisuitwisseling tussen verschillende partijen schort het, zo bleek al na de netwerkbijeenkomst precisielandbouw in 2019. Daarop zijn de POP3-projecten gebundeld in een projectenoverzicht. Daarin staan tientallen projecten beschreven van kennisoverdracht, precisiebemesting en irrigatie en initiatieven in de akkerbouw en tuinbouw.