Aandacht voor schoon drinkwater bij pluimvee

Pluimveedierenarts Jeanine Wiegel van de Gezondheidsdienst voor Dieren heeft een eenvoudige maatstaf voor de kwaliteit van het water. “Eigenlijk zeg ik altijd: ‘Zou je het water zelf drinken?’. Als het antwoord nee is, dan kun je aan de bak”, zegt de dierenarts in Pluimvee, een uitgave van de GD.  

Zelf het water checken is relatief eenvoudig, aldus deze publicatie van Wageningen Universiteit & Research. Deze sensoren worden in de drinklijnen gemonteerd en nemen vervuiling waar met behulp van licht. Ook moet aandacht zijn voor de keuze van middelen voor het reinigen en ontsmetten van de leidingen. Dierenarts Maarten van den Berg van Poultry Vets geeft hier aandachtspunten voor.  

Eisen aan drinkwater

Drinkwater voor pluimvee moet voldoende beschikbaar zijn en niet schadelijk, maar zeker ook smakelijk. Pluimveedierenarts Wiegel: “Als pluimvee het water lekker vindt, dan drinken de kippen meer.” Meer wateropname bevordert de voeropname met als resultaat meer groei. Drinkwater wordt smakelijk door onder andere zuurstof, daarom is beluchting van bronwater belangrijk.  

Check waterkwaliteit

Een eerste monitoring van de kwaliteit van het drinkwater is relatief eenvoudig. Tap aan het begin en het einde van de installatie wat water in 2 doorzichtige potjes. Tap in een derde potje wat kraanwater. Na een half uur moet er geen verschil zijn tussen de 3 potjes als het gaat om helderheid, geur en kleur.  

Er zijn ook vervuilingssensoren, de werking hiervan is te zien in een film van Wageningen Livestock Research.  

Biofilm 

Een grote boosdoener van vervuild drinkwater is biofilm, een slijmerig laagje aan de binnenkant van de drinkleiding. Biofilm bestaat uit micro-organismen.  Als micro-organismen loskomen uit de biofilm, heeft dit diverse negatieve gevolgen. Zo kan dit een verminderde productie veroorzaken of additieven afbreken of wegvangen. Ook kunnen vaccinaties of medicatie minder effectief zijn en kan biofilm bijdragen tot resistentie tegen antibiotica of ontsmettingsmiddelen.  Tot slot kan biofilm zorgen voor verstopping of lekkage in het drinksysteem.   

Het verwijderen van een biofilm is lastig en kan het beste gebeuren tijdens de leegstand. Het meest effectief lijkt een combinatie van mechanische reiniging en een reinigings- en ontsmettingsmiddel. Naspoelen is daarna noodzakelijk om resten van het middel te verwijderen. 

Bij het schoonhouden van de leidingen tijdens de rondes met een reinigings-/ontsmettingsmiddel moet de veehouder scherp zijn op de toelating van dat middel. Dat stelt dierenarts Maarten van de Berg in Nieuwe Oogst. Ook stipt hij het juiste gebruik van middelen aan. “Zorg dat je het goed doet zodat er geen middel in de stal en/of in je dieren terecht kan komen.” 

Breng installatie in beeld  

Om zeker te zijn dat de kippen schoon drinkwater drinken, is het goed om de installatie van begin tot eind in beeld te brengen.  “Water kan bij de bron schoon zijn en op het moment dat de kippen het drinken toch verontreinigd zijn door de reis ernaartoe”, aldus dierenarts Wiegel. Het gaat hierbij om de volgende vragen: 

• Locatie van het bedrijf en wat betekent dit voor het water? Zo is bijvoorbeeld in de kustregio’s het grondwater vaak zout. In andere gebieden komt zeer hard water voor. 
• Leiding- of bronwater? Bij eigen bronwater moet onderzoek eerst aantonen of het geschikt is. Is bijvoorbeeld een waterfilter of ontijzeringsinstallatie nodig?  
• Is de bron gecontroleerd en diep genoeg?  
• Is er sprake van communicerende vaten in het systeem? 
• Wat is de staat van de waterbehandelingsinstallatie? Ieder behandelingssysteem vergroot de kans op bacteriële verontreiniging. 
• Zijn er dode leidingen, leidingen die doorhangen of veel bochten in de leidingen? Dat zijn plekken waar vaker en sneller biofilm ontstaat.  
• Is er voldoende druk in het systeem?