Aandacht voor tekenbeten in ‘Week van de Teek’

Wie graag recreëert in een groene omgeving zoals bos, duin, park of tuin, maar ook wie professioneel in het groen werkt kan er niet om heen: er bestaat een grote kans op een tekenbeet. Van een tekenbeet kun je ziek worden, in Nederland gaat het dan vooral om de ziekte van Lyme. Om die reden moet je jezelf – na een bezoek aan het groen – regelmatig op tekenbeten controleren. Heb je een tekenbeet? Dan is het belangrijk om de teek snel te verwijderen en gedurende drie maanden te letten op de eerste symptomen van de ziekte van Lyme en Tekenencefalitis.

Tekenencefalitis

Tekenencefalitis is een minder bekend virus dat verspreid wordt door teken. Teken-encefalitis is een hersen(vlies)ontsteking die veroorzaakt wordt door het tekenencefalitis-virus, ook wel FSME of ‘tick-borne encefalitis’ virus (TBE-virus) genoemd.

In het voorjaar van 2016 werd voor het eerst de aanwezigheid van het tekenencefalitis (TBE) virus in de natuur in Nederland aangetoond. In Nederland is slechts een zeer klein aantal teken (in de orde van grootte van 1 per 1000) besmet met het TBE-virus en slechts een zeer klein percentage mensen wordt hiervan ernstig ziek na een tekenbeet. Het RIVM heeft in 2017 een onderzoek uitgevoerd onder 563 werkenden in het groen naar antistoffen in het bloed tegen het virus, zodat duidelijk wordt of er een mogelijk verhoogde kans bestaat op besmetting met TBE. De blootstelling aan het virus bleek 0,5%, wat lager is dan werd verwacht in vergelijking met de ons omliggende landen.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van TBE?

In de meeste gevallen verloopt de besmetting zonder symptomen van ziekte. Maar de ziekte kan ook in één of twee fases verlopen:

• Fase 1. Binnen één tot drie weken na de beet: koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, algehele malaise. Deze fase duurt meestal twee dagen tot een week. Dan verdwijnt de koorts voor een paar dagen.
• Fase 2. Bij ongeveer een derde van de mensen die herstelden van de eerste fase ontstaat na ongeveer een week de tweede fase met hoge koorts, ernstige hoofdpijn, ontsteking van de hersenen en het hersenvlies. Eén tot twee procent van deze patiënten overlijdt aan deze infectie.

Het TBE-virus zit in de speekselklieren van de teek en kan vrij snel (al binnen 15 minuten) na vasthechting in de huid leiden tot besmetting. Een besmetting leidt dus meestal niet tot ziekte. Hoe eerder de teek wordt verwijderd, hoe kleiner de kans dat het virus wordt overgebracht.

Voorkomen Lyme en Tekenencefalitis

Om ziektes die verspreid worden door teken te voorkomen, is het belangrijk dat mensen weten dat teken de ziekte kunnen overdragen en wat ze moeten doen als ze een tekenbeet hebben.

Specifieke doelgroepen zoals groenwerkers, schoolkinderen, scouts, reizigers, kampeerders, wandelaars en tuiniers lopen meer risico op tekenbeten. Als mensen in deze doelgroepen voldoende kennis hebben over risicosituaties, het herkennen van teken(beten) en het vinden en verwijderen van vastgebeten teken op het lichaam kunnen zij goed handelen en zo ziektes voorkomen.

Meer informatie

Meer weten over teken en de ziektes die ze kunnen overbrengen? Bekijk dan ook ons dossier ‘Ziekte van Lyme’ of bezoek de website van de Week van de Teek. Ook op de website van het RIVM staat handige informatie over tekenbeten.