Aardappelen hand in hand met walnoten

‘Walnootbomen staan zo scheef omdat ze in hun beginontwikkeling last hebben van de straffe wind in de polder, ze hebben dan wat meer beschutting nodig’, zegt Wijnand Sukkel, één van de pionieronderzoekers van het Agroforestry-project van WUR, LNV en verschillende akkerbouwers. Twee jaar geleden plantte hij de eerste bomen op de paar hectare landbouwgrond van het proefperceel van de universiteit in Lelystad.

Vergroten van biodiversiteit

Hoewel het hem aan praktijkervaring ontbreekt, is de achterliggende theorie van het project glashelder. ‘We weten dat bomen dieper wortelen dan eenjarige gewassen’, zegt Sukkel. Daardoor kunnen ze voedingsstoffen en water uit de bodem opnemen, op plekken waar een aardappelplant dat niet kan. ‘We benutten dus veel efficiënter wat de bodem te bieden heeft. En we weten ook dat er meer insecten afkomen op een gevarieerd landschap dan op een veld met maar één gewas. Het vergroot dus de biodiversiteit.’ Of de praktijk op hetzelfde wijst, onderzoekt het agroforestry team komende jaren.

De eerste opbrengst van de notenbomen verwacht Sukkel pas over vijf jaar als de hazelaars noten gaan te produceren. Op walnoten moet hij zelfs acht tot tien jaar wachten. Maar er is veel meer kennis nodig dan alleen over oogstopbrengst. ‘We moeten weten welke rassen geschikt zijn om tussen eenjarige gewassen te planten, wat het met de bodem doet, hoeveel tijd boomverzorging kost en of je bijvoorbeeld bloemenmengsels in de boomstrook kunt zaaien’, zegt Sukkel. ‘Zonder die ervaring kun je geen advies geven over agroforestry’.

Zonnepanelen als windscherm

Over de scheve walnootbomen in Lelystad maakt Sukkel zich in elk geval geen zorgen. ‘Daar hebben we al van geleerd. Misschien kunnen we in winderige gebieden een hazelnoothaag of verticale zonnepanelen als windschermen neerzetten’, zegt de pionier. Wellicht al komende winter, als het project wordt opgeschaald naar tientallen hectare.

Bij agroforestry staat het ecosysteem van een akker centraal. Het brengt landbouw en natuur dichter bij elkaar. Het evenwicht tussen beiden is wankel door intensivering van de landbouw en de almaar groeiende wereldbevolking.