Agroforestry: biodiversiteit in de landbouw

Door het combineren van landbouwgewassen met andere, meerjarige gewassen, zoals struiken, fruitbomen of bomen voor houtproductie, worden meer insecten, vogels en kleine zoogdieren aangetrokken. Ook kan agroforestry veel voordelen bieden voor andere ecosysteemdiensten. Ecosysteemdiensten zijn de baten die de levende natuur de mens oplevert.

Dit alles staat beschreven in de tweede ‘Factsheet Agroforestry’ die is uitgebracht door Wageningen University & Research. De factsheet dient als handreiking voor agrarisch ondernemers die bomen willen planten op hun bedrijf. De tweede factsheet volgt een eerder uitgegeven factsheet op die informatie biedt met betrekking tot (inter)nationale wetten en kaders die die in acht genomen moeten worden.

Agroforestry

Wanneer houtige, meerjarige gewassen doelbewust gemengd worden met reguliere landbouw op het zelfde perceel, wordt er gesproken over agroforestry. Deze houtige gewassen kunnen dienen voor de productie van fruit, noten, hout of houtige biomassa. De eerste Factsheet Agroforestry biedt agrarische ondernemers een overzicht van de verschillende (inter)nationale wetten en kaders die belangrijk zijn bij het praktiseren van agroforestry. Hierbij moet bijvoorbeeld rekening gehouden worden met gemeentelijke verordeningen, en de Wet natuurbescherming, maar ook met het Natuurnetwerk Nederland en internationale kaders zoals Natura 2000.

Ook biedt de eeste factsheet een overzicht hoe agroforestry past binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Er wordt bijvoorbeeld ingegaan op de mogelijkheden met bomen die regelmatig een oogstbaar product leveren, zoals fruitbomen. Met dergelijke bomen kan de limiet van 50 bomen per hectare op agrarische bedrijven overschreden worden, terwijl de boer dan toch nog in aanmerking komt voor betaling onder GLB pijler I.

Biodiversiteit en ecosysteemdiensten

De biodiversiteit neemt in Nederland af met een alarmerende snelheid. Er wordt geschat dat in de laatste 50 jaar 70% van alle insecten en weide- en akkervogels verdwenen zijn uit ons landschap, zo staat vermeld in de tweede Factsheet Agroforestrty. De factsheet laat dan ook zien op wat voor manier agroforestry bij kan dragen aan de biodiversiteit.

Het toevoegen van bomen en struiken met verschillende bloeiperiodes trekt bijvoorbeeld veel bestuivers aan, terwijl bodem bedekkende grassen en kruiden onder de bomen ook andere soorten insecten aantrekt. Het verschillend combineren van reguliere landbouw met laanbomen, fruitbomen, notenbomen, struiken, grassen en kruiden kan op deze manier op lokale schaal weer veel kansen bieden voor vogels en kleine zoogdieren. Ook kan agroforestry bijdragen aan het verbeteren van andere ecosysteemdiensten. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan betere wering van ziektes en plagen, maar ook aan het beter reguleren van de bodem- en waterkwaliteit.

(Bron foto: Permaculture Association via Flickr)