Alles op alles in strijd tegen verlies aan biodiversiteit

Het Wageningen Biodiversiteits Initiatief (WBI) brengt tal van wetenschappelijke disciplines samen, zoals ecologie, bodemkunde, plant- en dierwetenschappen, economie en gedragskunde. Het initiatief werkt op alle niveaus, van wereldwijd tot lokaal. ‘Het heeft tot doel kennis en strategieën te ontwikkelen om zowel in de zee als op het land de biodiversiteit en de ecosysteemdiensten die daarvan afhangen actief te herstellen’, zegt Arthur Mol, Rector Magnificus van Wageningen University & Research.

Biodiversiteit in voedselsystemen

Het eerste aandachtsgebied van het WBI is biodiversiteit in het voedselsysteem. De uitdaging is om meer verschillende rassen te telen en te komen tot nieuwe verdienmodellen waarbij de boeren en tuinders betaald krijgen voor hun inspanningen op het gebied van biodiversiteit. Een voorbeeld is strokenteelt, waarbij verschillende gewassen in stroken naast elkaar geteeld worden.

Verder focussen de onderzoekers zich op Human Wildlife Interactions. Daarbij staan met name de zoönosen centraal. Steeds vaker springen ziekteverwerkers over van dieren op mensen, omdat natuurlijke leefgebieden verdwijnen en de veehouderij mondiaal verder intensiveert. Daarnaast komt er meer aandacht voor het beschermen van dieren die met uitsterven bedreigd worden.

Het derde aandachtsgebied zijn de zogenoemde natuurwaarden. Daarin gaat het om de economische waarde van de natuur, zoals bijvoorbeeld schoon water, een vruchtbare bodem en inkomsten uit toerisme. Maar ook filosofische vraagstukken komen voor het voetlicht, zoals de positie van de mens ten opzichte van de natuur en andere diersoorten.

Leiders trainen

Binnen het Wageningen Biodiversiteits Initiatief zal niet alleen het wetenschappelijke bewijs over behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit worden geleverd. Ook zullen toekomstige leiders getraind en opgeleid worden met academische onderwijsprogramma’s. Studenten, promovendi en maatschappelijke groeperingen worden nadrukkelijk uitgenodigd om bij te dragen aan de dialogen over biodiversiteit.

De belangrijkste redenen voor de teruggang aan biodiversiteit is volgens wetenschappers de afname van de natuurlijke habitat of fragmentatie van de leefomgeving, de overexploitatie van een aantal soorten, vervuiling, invasieve exoten en klimaatverandering. Ecosystemen, zowel op land als in zee, kunnen hersteld worden, denken de initiatiefnemers van Wageningen University & Research.

Duurzame productie en comsumptie

Volgens hoogleraar Plantenecologie en Natuurbeheer Liesje Mommer is het twee voor twaalf. ‘Er zijn grote acties voor biodiversiteitsbehoud nodig én we moeten wereldwijd overstappen op duurzame productie en consumptie. Dat we minder vlees moeten gaan eten, is bijvoorbeeld onvermijdelijk. Net als dat er meer landbouwmethoden moeten worden ontwikkeld die boeren met de natuur laten werken in plaats van ertegenin’, zegt ze in een longread op de WUR-site.

In de wereld zijn meer dan 100.000 eetbare planten, maar het overgrote deel van ons menu bestaat uit slecht twintig gewassen. ‘Het moet voor burgers gemakkelijker worden om een ‘biodiverse’ keuze te maken’, pleit Mommer. ‘Wetenschappers kunnen zorgen dat overheden de juiste incentives geven en onze gedragswetenschappers weten hoe ze mensen met nudges, kleine duwtjes, in de juiste richting kunnen bewegen. Ook het goede voorbeeld geven werkt: als een boer al aan strokenteelt doet en goede resultaten boekt, wordt de buurman ook nieuwsgierig.’

(Foto: Shutterstock)