Alternatief voor omstreden oogproef bij konijnen

In het proefschrift dat hij 4 oktober verdedigde aan de Wageningen Universiteit, doet Prinsen het relaas van de moeizame en lange tocht om erkenning te krijgen voor de alternatieve test.

Draize-test

Om te onderzoeken of stoffen - zoals nieuwe verzorgings- en huishoudproducten - irriterend zijn voor de ogen, werd tot voor kort de Draize-test gebruikt. Deze test, waarbij levende konijnen het te testen product in hun ogen toegediend krijgen, wordt in het algemeen door het publiek beschouwd als de meest omstreden dierproeftest. De test is vernoemd naar de Amerikaan John Draize, die al in 1944 een artikel publiceerde met daarin een beschrijving van onderzoeksmethoden voor het vaststellen van toxiciteit en irritatie van stoffen die op huid en slijmvliezen worden toegediend, waaronder de oogirritatietest.

Losse kippenogen

Begin jaren tachtig van de vorige eeuw groeide de weerstand tegen dierproeven en werd de Draize-test het uithangbord van de tegenstanders van dierproeven. Menk Prinsen en zijn collega Herman Koëter, destijds beide werkzaam bij TNO, trokken zich dat aan en gingen op zoek naar een alternatief. Ze lieten al snel zien dat je stoffen ook kunt testen op ‘dode’ losse konijnenogen. Dieren lijden zo in ieder geval niet tijdens de test. Later schakelden ze over op kippenogen om helemaal vrij te zijn van proefdieren. De koppen haalden ze bij het slachthuis waarna de ogen werden vrijgeprepareerd. Na het druppelen van een stof over een los oog wordt de schade aan het hoornvlies (cornea) gemeten. De te meten oogeffecten en meetapparatuur zijn hetzelfde als die in de kliniek worden gebruikt bij mensen.

Lange weg

De alternatieve test vermindert niet alleen het gebruik van proefdieren maar geeft volgens Prinsen bovendien betere resultaten. Toch heeft het decennia geduurd voordat internationale regelgevende instanties de alternatieve test – gedeeltelijk – omarmden. In zijn proefschrift beschrijft Prinsen de ontwikkeling, optimalisatie, validatie (binnen TNO) en toepassing van de alternatieve test met geïsoleerde ogen van kippen (de Isolated Chicken Eye, kortweg de ICE test) en in bredere zin het langdurige internationale validatie en acceptatie proces van de ICE test door overheidsinstanties.

Ga naar homepage Dierenwelzijnsweb

(Bron foto: Menk Prinsen)