Automatisering en robotica onder glas
Automatisering en robotisering nemen hand over hand toe in de glastuinbouw. De ontwikkelingen gaan snel maar vragen veel tijd. In het Europese CROPS-project werken Wageningen UR en andere partijen aan de ontwikkeling van oogstmachines voor onder andere de paprika. Eind dit jaar wordt de eerste paprikaoogster getest maar het zal nog enkele jaren duren voordat de robot klaar is om te kunnen produceren. Robots voor minder ingewikkelde gewassen zijn waarschijnlijk in 2016 voor de markt beschikbaar.
Rust en regelmaat
Bedrijven zijn echter al een heel eind op weg met de automatisering. Tomatenteler Jan van Marrewijk bouwde samen met verschillende leveranciers een automatiseringssysteem, speciaal voor zijn bedrijf van 13 ha groot, waarin productie, oogst, intern transport en verwerking naadloos op elkaar zijn afgestemd. In dat proces spelen automatisering en robotisering een grote rol en gaan hand in hand. Bijvoorbeeld in een padregistratiesysteem en met transponders aan de elektrokarren die precies registreren wat de kar doet, met welke werknemer en op welke tijdstip. Het managementprogramma waar Van Marrewijk voor koos, koppelt alle processen en maakt het inzichtelijk aan alle medewerkers. Aan het eind van de dag kijkt nu iedereen naar dezelfde cijfers. Dat brengt rust en regelmaat, belangrijk voor een goede bedrijfsvoering.
De factor arbeid
Voor chrysantenteler Henk Satter zijn besparing op arbeid en het behoud van zijn menselijk kapitaal de belangrijkste drijfveer om alles wat kan worden gemechaniseerd, ook daadwerkelijk te automatiseren. Daardoor is er weinig uitval of voortijdig vertrek van werknemers en kan hij werken met een vaste ploeg met veel ervaring. Iedereen kan elkaar makkelijk vervangen. Arbeidsbesparing bereikte hij onder andere met een camerasorteerder. Die beoordeelt de bossen op volume, uniformiteit van de bloemen en of ze scheef op de band liggen. Daardoor worden alleen de goede bloemen ingehoesd en kunnen de inpakkers, zonder ze te hoeven controleren, drie bossen tegelijk inpakken. Alle bewerkingen op zijn bedrijf zijn zoveel mogelijk geautomatiseerd. Alleen de operator tilt nog gewichten van tien kilo als hij de kratten van de heftruc tilt en op zijn plek zet.
Afweging
Automatisering en robotisering worden aangejaagd door dure arbeid en vinden vooral plaats bij repeterende handelingen. Bij complexere handelingen, zoals het oogsten van paprika, is het gebruik van robots lastig, duur en risicovol. Machines zijn kwetsbaar en kennen ook afschrijving. Arbeid is duur, maar flexibel inzetbaar. Het gaat om de vraag hoeveel arbeidskosten bespaard kunnen worden met automatisering. Betere werkomstandigheden voor de werknemers en een betere kwaliteit van het product kunnen de doorslag geven.
(Bron foto: Thinkstock)