Aziatische hoornaar: een bedreiging voor de honingbij
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) is een invasieve exoot die op onder andere honingbijen jaagt. De soort komt van nature in Zuidoost-Azië voor, maar heeft zich sinds 2004 in Europa gevestigd. In 2017 werd het eerste nest van de Aziatische hoornaar in Nederland gevonden en opgeruimd.
Bedreiging
De hoornaar vormt een bedreiging voor de honingbij. In tegenstelling tot de Aziatische honingbij (Apis cerana), kan onze eigen honingbij (Apis mellifera) zich niet effectief verdedigen tegen deze hoornaar. Daarom staat de Aziatische hoornaar sinds 2016 op de Unielijst van EU-verordening 1143/2014. Het is voor elke lidstaat verplicht de soort te elimineren of te bestrijden. Wat de gevolgen kunnen zijn voor honingbijen en andere bestuivers, is door onderzoekers van Wageningen Plant Research in kaart gebracht in een literatuurstudie 'De Aziatische hoornaar: gevolgen voor bestuivers en bestuiving'.
Honinbijen
De Aziatische hoornaar jaagt in de periode van juli tot oktober actief op vliegende insecten. Honingbijen staan het meest prominent op het menu, zo is te lezen in het rapport, maar de hoornaar jaagt ook op andere bestuivende insecten, waaronder hommels, groefbijen en zweefvliegen. De honingbij is niet helemaal weerloos. Ze kunnen de hoornaars ontwijken of steken, en ze kunnen met sociale gedragingen hoornaars verwarren of belagen.
Kennis
De onderzoekers hebben gepoogd in kaart te brengen wat het effect is van Aziatische hoornaars op de overleving van bijenvolken of honingproductie. Ze concluderen dat een reële inschatting van de gevolgen voor bijenvolken en de bijenhouderij met de huidige beschikbare kennis nog niet mogelijk is. Er zou meer onderzoek moeten plaatsvinden.
Strategische aanpak
Op basis van de kennis die wel aanwezig is, hebben de onderzoekers adviezen opgesteld voor de strategische aanpak van de Aziatische hoornaar. Ze onderscheiden daarbij twee fasen. Tijdens de introductiefase, de fase voor definitieve vestiging, moeten alle maatregelen gericht zijn op eliminatie. Zo gauw de hoornaar zich definitief gevestigd heeft, is eliminatie niet meer realistisch. Je moet dan overgaan op beheersing en de populatieontwikkeling zo goed mogelijk volgen.
Vakblad Bijenhouden beschrijft in het artikel 'Aziatische hoornaardarren' een onderzoek naar de ontwikkeling van een feromoonval waarmee je Aziatische hoornaarvolken makkelijker kunt opsporen en onder controle kunt houden.
(Foto Danel Solabarrieta, bron Flickr)