Bereid bos voor op de toekomst

Verdroging, verzuring, verzilting, extremer weer. Er verandert veel in ons klimaat, nu en in de toekomst. De Nederlandse bossen krijgen te maken met de gevolgen van de klimaatverandering. Zo zal temperatuurstijging in combinatie met een neerslagtekort kan in het groeiseizoen leiden tot meer droogtestress. Met name droogtegevoelige boomsoorten zoals de beuk zullen het moeilijker krijgen. En door de temperatuurstijging krijgen we zachtere en nattere winters, met als gevolg nattere bosbodems. Een natte bosbodem leidt tot meer wortelsterfte, waardoor bomen minder stabiel zijn. In combinatie met extremer weer kunnen we rekenen op meer windworp, stam- en takbreuk.

Alle gevolgen van de klimaatverandering zorgen samen voor een verminderde vitaliteit van het bos, waardoor ziekten en plagen meer kans krijgen. Bosbeheerders moeten nu schakelen om hun bos voor te bereiden op deze veranderingen. Bijkomend voordeel van een bos dat klimaatslim beheerd wordt? Het legt meer CO₂ vast dan een bos zonder klimaatslim bosbeheer. En dat is precies wat in het Klimaatakkoord van 2019 is afgesproken: de natuur in Nederland moet meer CO₂ moet gaan vastleggen.

Zorg voor afwisselend bos

De eerste stap om een bos weerbaarder te maken tegen klimaatverandering is zorgen voor een grotere diversiteit van boomsoorten, stelt Probos in dit Bosbericht. Soortenrijke bossen zijn over het algemeen veerkrachtiger. Nieuwe of minder gangbare boomsoorten kunnen helpen om de menging te vergroten. In een artikel in het Vakblad Natuur Bos Landschap leren we 5 boomsoorten kennen die nu nog weinig voorkomen in de Nederlandse bossen op zandgronden. Deze soorten kunnen een verrijking zijn, waarmee de samenstelling van de bossen op zandgrond meer gevarieerd is.

Het bos van de toekomst zal er sowieso anders uit gaan zien, want droogtegevoelige soorten zoals de beuk gaan het waarschijnlijk moeilijk krijgen. Boomsoorten die warmteminnend en droogteresistent zijn, krijgen meer kansen. Denk bijvoorbeeld aan de tamme kastanje en de grove den.

Een gevarieerd bos kent nog meer voordelen. De nutriëntenkringloop verbetert en het groeit beter. Zo’n bos heeft een grotere biodiversiteit en meer belevingswaarde voor bezoekers.

Wees zuinig op oude bomen

Taxonoom Bert Maes laat een aanvullend geluid horen en doet een gepassioneerde oproep om zuinig om te gaan met inheemse boomsoorten. Volgens hem worden de wilde bomen niet goed beheerd, omdat in Nederland de juiste kennis ontbreekt over deze wilde bomen. En juist die oude, inheemse soorten kunnen bijdragen aan een afwisselend bos.

Er is meer dan afwisselend bos

Er zijn meer acties die bosbeheerders kunnen ondernemen om bossen klimaatslim te beheren. Denk bijvoorbeeld aan het versterken van de horizontale en verticale bosstructuur en het beschermen van de bosbodem, zodat uitdroging minder kans krijgt. De afgelopen twee jaar is er veel ervaring opgedaan met klimaatslim bosbeheer, in allerlei soorten bossen, door meerdere partijen en op diverse manieren en locaties. Deze ervaringen zijn in een rapport vastgelegd. Op basis van alle verzamelde ervaringen, is er een online gereedschapskist voor bosbeheerders beschikbaar. Alle informatie uit deze gereedschapskist helpt bosbeheerders om de Nederlandse bossen voor te bereiden op de toekomst.

(Foto: Shutterstock)