Bevlogen burger en de overheid

In het artikel 'Doe het zelf. Burgerinitiatieven in de natuur' staat dat het groeiende aantal initiatieven van burgers om de natuur in hun eigen leefomgeving te beschermen en te beheren, vooral om een cultuuromslag bij ambtenaren vraagt. Traditioneel zijn gemeente, provincie of waterschap en de betrokken ambtenaren gewend te sturen. Maar bij burgerinitiatieven werkt dat niet. Onderzoeker Rosalie van Dam: 'Burgers bepalen graag zelf het doel waar ze zich voor inzetten en ze willen zelf de koers uitzetten om dat doel te bereiken. Als ambtenaren proberen dat voor hen te doen, ebt de energie bij die mensen weg. Te veel bemoeienis is de dood in de pot, dan slaat de creativiteit dood.’

Burgerparticipatie

Van Dam schreef samen met nog drie onderzoekers van Wageningen UR het boek 'Burgers en hun Landschap' dat een overzicht biedt van tien jaar onderzoek naar burgerparticipatie en maatschappelijk initiatief. ‘Traditioneel kijken bestuurskundigen vooral naar de positie van de overheid bij de interactie met de burger’, aldus de Alterraonderzoekster. ‘Wij waren er vroeg bij om de andere kant te bestuderen. Wat bezielt deze bevlogen burgers, welke drijfveren hebben ze en welke strategieën hanteren ze om succesvol te zijn?’ In het boek staan veel interessante voorbeelden van burgerinitiatieven, maar ook van initiatieven van boeren, al dan niet samen met hun omgeving.

Niet het Walhalla

Toch is volgens Van Dam een burgerinitiatief zeker niet altijd zaligmakend: ‘Het is niet het Walhalla. Om groen te creëren en te onderhouden is samenwerking vaak geen gemakkelijke weg. Het kost doorgaans meer tijd dan gedacht. Wil je als overheid per se vegetatietype x creëren, dan moet je zeker niet met een burgerinitiatief in zee gaan, dan moet je daar gewoon geld aan uitgeven en een professionele natuurbeheerder inzetten. Als het minder uitmaakt welk vegetatietype er komt, dan kan er juist prima worden samengewerkt. Dan kun je burgerinitiatieven uitnodigen of zelfs stimuleren, bijvoorbeeld via een prijsvraag of een subsidieregeling. Maar het is ook mogelijk dat de overheid of een grote natuurorganisatie participeert bij ideeën van burgers. Langzamerhand ontstaat er een nieuw samenspel.'

(Bron foto: Silo)