Bezoekerservaringen in de Oostvaardersplassen

De felle discussie rond de grote grazers in de Oostvaardersplaasen en de film 'De Nieuwe Wildernis' wekten de interesse bij Floor van Gils, masterstudent Forest and Nature Conservation in Wageningen. Staatsbosbeheer vroeg haar een publieksonderzoek te doen in de Oostvaardersplassen.

Jong natuurgebied

De Oostvaardersplassen vormen een relatief jong en uniek natuurgebied in Flevoland. Het ruim 6000 hectare grote natuurgebied wordt sinds begin jaren tachtig begraasd door heckrunderen, edelherten en koniks. Sinds de introductie van die grazers is het aantal flink gegroeid, nu leven er bijna 5000 grote grazers, aldus Van Gils in haar verslag 'Kale vlakte of ongerepte natuur?'. Voor het beheer zijn natuurlijke processen leidend. Zo blijven kadavers van edelherten liggen en worden de dieren in de winter niet bijgevoerd, wat soms tot heftige discussie leidt.

Film

Drie jaar gelden, in 2013, toen de film 'De Nieuwe Wildernis' uitkwam, groeide de belangstelling voor het gebied. Het bezoekersaantal van de Oostvaardersplassen steeg in 2014 tot 905.000 bezoekers, een stijging van 65% ten opzichte van 2013. De vraag ontstond bij Staatsbosbeheer, beheerder van het natuurgebied, hoe die bezoekers het gebied ervaren. Wat zijn de verwachtingen van die bezoekers? Welke soorten bezoekers zijn er? Van Gils deed onderzoek en interviewde bezoekers.

Centrale vraag in haar onderzoek was 'Hoe kan de verhouding tussen de verwachtingen en ervaringen van bezoekers van de Oostvaardersplassen vanuit natuurgerelateerde recreatiepraktijken worden begrepen en verklaard?' Ze vroeg bezoekers wat het doel van hun bezoek was. Wat zijn hun verwachtingen? Hoe ervaren ze het bezoek?

Betekenisvol

Ze onderscheidde zes soorten activiteiten: vogels kijken, fotograferen, ommetje maken, dieren spotten, rondstruinen of gewoon wandelen. Het gebied voldoet bij alle soorten bezoekers aan de verwachtingen als het gaat om rust, ontspanning en buiten zijn. Het ruige karakter van het gebied geeft de indruk dat de natuur zijn gang kan gaan wat door veel respondenten als betekenisvol wordt ervaren. Maar het landschap wordt niet door alle bezoekers als betekenisvol ervaren in positieve zin. De dode bomen worden door sommigen als troosteloos en minder mooi ervaren.

Teleurstellend

Bezoekers die er komen om dieren te zien, worden teleurgesteld in hun verwachtingen. In die film is een grote rol weggelegd voor de close ups van koniks en edelherten. De film wekt de illusie dat je die dieren kunt benaderen, maar die verwachtingen zijn niet realistisch. De ervaringen zijn daarom soms teleurstellend wanneer de bezoekers weinig dieren zien, of slechts op grote afstand.

Van Gils komt aan het slot van haar verslag met een aantal praktische aanbevelingen, zoals het aanbieden van alternatieve wandelroutes, aandacht voor de aantrekkelijkheid van de beplanting en aandacht voor kinderactiviteiten.

(Bron fotowedstrijd Groen Kennisnet Foto Zohre Rezazadeh Shanjani)