Bioculturele diversiteit in natuurbeleving

Bos- en natuurbeheerders richten zich bij beheer uiteraard op behoud en ontwikkeling van natuurlijke processen en biodiversiteit, want dat is een belangrijke functie van de Nederlandse natuur. Maar er zijn meer functies, schrijft Vakblad Natuur Bos Landschap in het artikel 'Beleefbare natuur: van recreatieve infrastructuur naar bioculturele diversiteit'.

Beleefbare natuur

Het vakblad refereert aan de Natuurverkenning 2010-2040 van het Planbureau voor de Leefomgeving die vier ontwikkelrichtingen voor de Nederlandse natuur onderscheidt. Naast vitale natuur, waarin biodiversiteit en natuurlijke processen centraal staan, noemt het rapport functionele natuur, inpasbare natuur en beleefbare natuur.

Bij functionele en inpasbare natuur gaat het over duurzame benutting van ecosystemen. Bij beleefbare natuur staat het bereikbaar, toegankelijk en beleefbaar maken van natuur centraal. En natuurbeleving gaat om meer dan de esthetische en recreatieve waarden van natuur. Het gaat ook om gebruik, spelen, ontmoeten, ontwikkeling en zingeving.

Bioculturele diversiteit

Natuurbeleving is dus divers. Natuur kan een bron zijn voor spiritualiteit omdat je er gevoelens van interactie met hogere machten kunt ervaren, of gevoelens van innerlijke beschutting en geborgenheid. Je kunt in sommige terreinen historisch erfgoed ervaren, bijvoorbeeld bij een watermolen, onderdeel van het Veluws bekensysteem, of loopgraven uit de oorlog. Je kunt genieten van spannende natuur of ervaren dat bossen een positief effect op je gezondheid hebben.

Die diversiteit in natuurbeleving wordt samengevat met het begrip 'bioculturele diversiteit'. Het artikel noemt vier groepen waarden van natuurbeleving. Naast gebruikswaarde en esthetische waarde, zijn dat de narratieve waarde - het ervaren van historisch erfgoed bijvoorbeeld - en spirituele waarde.

Perspectief

Freerk Wiersum en Birgit Elands, de auteurs van het artikel, benadrukken dat bos- en natuurbeheerders meer aandacht zouden moeten hebben voor bioculturele diversiteit of de verschillende waarden van natuurbeleving. Het biedt perspectief voor de ontwikkeling van een geïntegreerd cultureel-ecologische benadering van hun terreinen.

(Bron foto: Thinkstock)