Bodemverrijking met compost

Je kunt op verschillende manieren werken met compost, schrijft Oebele van der Lei die compostmeester was op de Noorderhoeve, een biologisch-dynamische zorgboerderij in het artikel 'Compenseren met compost'. De methodes verschillen per situatie, per bedrijf, per tuin, naar vermogen en behoefte. Je kunt composteren met koeienmest, oppervlakte-compostering met groenbemesters of compost fermenteren tot Bokashi. In het artikel deelt hij zijn ervaringen. Compost is niet alleen goed voor de bodemgezondheid, aldus Van der Lei, het is ook een manier de broeikasgas CO₂ als koolstof in de bodem vast te leggen.

Composteringsproces

In zijn artikel gaat Van der Lei onder andere in op het composteringsproces zelf. Zuurstof speelt daarin een belangrijke rol omdat alleen alleen zuurstofminnende micro-organismen stabiele humus produceren. Zodra er een tekort is aan lucht, sterven die organismen en ontstaat het broeikasgas methaan (CH₄). Van der Lei past daarom principes van CMC-compostering (Controlled Microbial Composting) toe en meet de temperatuur en gehaltes aan zuurstof tijdens het composteren. Zo nodig kun je een composthoop een keer extra keren en beluchten.

In het artikel 'Compostweetjes' gaat bodemkundige Jan Bohorst verder in op het composteringsproces. Bij composteren moet je veel keuze maken, schrijft hij: materiaalkeuze, hoe vaak zet je om, hoe lang composteer je. Ook hij wijst op het belang van zuurstof. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom verhoudingen niet goed zijn: te weinig structuurvormende materialen, te natte hoop of juist een te droge hoop. Wanneer er te veel lucht in een hoop zit, kan de composthoop te heet worden.

Bokhorst gaat in op de te bereiken temperaturen. Vaak wordt gedacht dat je een temperatuur van 65° C. moet nastreven omdat je dan de meeste onkruidzaden en ziekteverwekkers doodt. Maar hij vindt dat niet nodig. Je bent de hoop dan aan het pasteuriseren, je krijgt dode compost. Humusproductie gaat het best bij een temperatuur van 27° C, schrijft hij. Maar dan wordt ook humus afgebroken. De optimale temperatuur voor humusvorming ligt daarom nog lager: bij 15° C.

Akkerbouw met compost

Dat compost ook op een akkerbouwbedrijf een belangrijke rol kan spelen in de bedrijfsvoering, is te lezen in het artikel 'Op goede gronden'. Op biologisch dynamisch akkerbouwbedrijf Zonnegoed in Ens wordt al ruim 20 jaar gewerkt aan bodemverbetering met hulp van compost. Sinds het bedrijf is gestopt met ploegen is het aantal regenwormen spectaculair toegenomen. Op het bedrijf wordt gewerkt met natuurcompost afkomstig uit de Wieden en De Weerribben.

Vanaf half februari wordt jaarlijks 20 ton compost per ha op de helft van het areaal gebracht. Op akkers die veel stikstof nodig hebben wordt gewerkt met maaimeststoffen: een een mengsel van luzerne, verschillende soorten klaver, verschillende soorten gras en een aantal kruiden zoals smalle weegbree en kleine pimpernel. Dankzij de vruchtbare zavelgrond in de Noordoostpolder, is dierlijke mest nu niet meer nodig.

(Bron foto: Gabriel Jimenez via Unsplash)