Boeren anno 2030 (7): Verder boeren op een andere plek

Het doet altijd pijn: afscheid nemen van de plek waar zolang door de familie is geboerd. De bedrijfsactiviteiten verplaatsen is een omvangrijk en onzeker proces. Financieel en emotioneel. Toch kiezen melkveehouders Jan en Karin Overeem voor verplaatsing. Zij ervaren op hun oude bedrijf in Ermelo veel beperkingen in de bedrijfsvoering, doordat alle grond in een Natura 2000-gebied ligt. En volgens de familie was het wachten op nog meer beperkingen. De familie Overeem gaat verder boeren in het Drentse Zwiggelte, zonder dergelijke beperkingen. Jan Overeem: “Ik richt mijn blik op de toekomst.”

Nationale Grondbank

Als Groen Kennisnet kijkt naar de landbouw in 2030, zijn er dan wellicht meer veehouders die door verplaatsing of ruilverkaveling verder kunnen boeren? Daar kan de onlangs opgerichte Nationale Grondbank een rol in spelen. Deze is opgericht om provinciale gebiedsprocessen beter te kunnen inrichten. Boeren die gebruik maken van een beëindigingsregeling kunnen hun grond verkopen aan de Nationale Grondbank. De boer ontvangt een marktconforme prijs voor de grond.

De Nationale Grondbank laat weten dat de verkochte grond bijvoorbeeld wordt gebruikt voor ruilverkaveling of verplaatsing van een ander landbouwbedrijf. Ook extensiveren of omschakelen van bedrijven behoort tot de mogelijkheden.

De Nationale Grondbank is er gekomen omdat gemeenten en provincies in de praktijk niet altijd over voldoende grond beschikken om hun gebiedsplannen te realiseren. De Nationale Grondbank stelt dat zij de verkochte grond niet van bestemming zal veranderen. Dat kan wel gebeuren door de gemeente of de provincies, als dit beter passend is in de regionale gebiedsontwikkeling.

Ruilverkaveling

In 2030 zou ruilverkaveling een verstandige keuze kunnen zijn, het kan de blijvende bedrijven de mogelijkheid bieden om rendabeler en praktischer verder te boeren. Zo kreeg de familie Zijp uit Westbeemster via een ruilverkaveling een aaneengesloten huiskavel in plaats van drie versnipperde kavels op de oude locatie. Ook heeft de nieuwe locatie een nog jonge stal, waar de stal op de oude locatie aan vervanging toe was.

Ook Kees en Maria van Gaalen verplaatsen hun melkveebedrijf via een ruilverkaveling. Dat was geen gemakkelijk proces doordat meerdere boeren waren betrokken en er zowel grond werd geruild als aangekocht. Het echtpaar ontwikkelde het nieuwe bedrijf tot een gezond biologisch-dynamisch bedrijf: precies wat zij wilden toen zij begonnen aan hun zoektocht naar toekomst voor hun bedrijf.

Bedrijfsverplaatsing

De familie Kester verplaatste het melkveebedrijf van Langbroek in Utrecht naar het Friese Kubaard. De familie wil beide zonen een kans op bedrijfsopvolging geven, maar daarvoor was het oude bedrijf te klein. Het bedrijf in Friesland en de omgeving past wel in het toekomstbeeld. “Gelet op alle ontwikkelingen in de landbouw zullen vele collega’s de komende jaren een proces van veranderingen doormaken,” voorspelt melkveehouder Aad Kester.