Boeren met toekomst: zes aanbevelingen om duurzaam te boeren

De overheid zal boeren op een passende manier moeten ondersteunen om samen richting een duurzame landbouw te gaan. De Raad van de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) heeft 6 aanbevelingen opgesteld waarin wordt uitgelegd op wat voor manier boeren geholpen zouden moeten worden.

Aanbeveling 1: duidelijke normen

“Zorg dat de bedrijfsspecifieke duurzaamheidsnormen volledig duidelijk zijn voor de betrokken partijen.”

Het is voor boeren belangrijk te weten aan welke eisen hun specifieke bedrijf moet voldoen om de gestelde duurzaamheidsnorm te kunnen behalen. Deze duidelijkheid is nodig, zodat er op tijd gekeken kan worden naar welke aanpassingen en eventuele investeringen er nodig zijn ter verduurzaming van hun bedrijfsvoering.

Aanbeveling 2: meer vrijheid binnen de gestelde normen

“Biedt de ondernemer zo veel mogelijk vrijheid, binnen de gestelde overheidsnormen, om met eigen kennis, kunde en creativiteit te bepalen welke maatregelen in hun bedrijf het beste passen.”

Om de ondernemer zo veel mogelijk vrijheid te geven, raadt de RLI aan de overheidsnormen vast te leggen in doelvoorschriften. Aan de hand van de doelvoorschriften kan de ondernemer zelf bepalen welke middelen hij in wil zetten om de doelen te behalen en daarmee aan de norm te voldoen.

Aanbeveling 3: een geïntegreerd certificeringssysteem met onafhankelijke autoriteit

“Zorg dat er een zo veel mogelijk geïntegreerd certificeringssysteem tot stand komt en richt daarbij een onafhankelijke autoriteit op die het systeem monitort.”

Certificaten zijn een goed middel voor de overheid om toezicht te houden en te controleren of een bedrijf voldoet aan de door hun gestelde eisen. Aan een boerenbedrijf wordt een tal van eisen gesteld en in het proces van certificering worden deze in onderling verband gebracht. Er wordt beoordeeld in hoeverre er aan de gestelde norm wordt voldaan. Belangrijk bij dit systeem is dat de certificaten zo veel mogelijk geïntegreerd zijn. Kortom: of ze door zoveel mogelijk partijen die bij het bedrijf betrokken zijn gebruikt worden.

Praktijkkennis van de agrarische sector is een absolute pré voor de op te richten autoriteit. Zij dienen duidelijk te maken hoe de duurzaamheidsnormen gemeten worden. De RLI adviseert een jaarlijkse inspectie waarbij eventuele verbeterpunten, afwijkingen en mogelijke wetsovertredingen worden vastgesteld. Op basis van de geboekte vooruitgang kunnen bedrijven hoger gecertificeerd worden, maar bij te veel afwijkingen of wetsovertredingen kan een certificaat worden ingetrokken.

Aanbeveling 4: Handhaving op bedrijfsniveau

“Zet in op passende handhaving op bedrijfsniveau.”

Het bieden van meer vrijheid aan ondernemers in het proces van het verduurzamen van hun bedrijf maakt het belangrijk dat er passend gehandhaafd wordt. Het handhaven op de gestelde normen en de daarbij horende doelen kan, bij goede resultaten, in de praktijk leiden tot minder toezicht. Bij tegenvallende resultaten zoals afwijkingen of wetsovertredingen kan het toezicht aangescherpt worden.

Aanbeveling 5: Samen verantwoordelijk

“Neem een actieve rol aan in gebiedsprocessen.”

Het samen tot een oplossing komen is in het verduurzamen van de landbouw erg belangrijk. Alle betrokken partijen - van ondernemers tot leveranciers en consumenten - dienen hun steentje bij te dragen. Het is belangrijk dat de overheid, ook op regionaal vlak, zichtbaar aanwezig is in dit proces en aanstuurt op wederzijds respect en vertrouwen. Ieder heeft zijn eigen belang bij dit proces, maar enkel gezamenlijk komt het tot een goed einde.

Aanbeveling 6: Betrek de gehele keten

“Stuur aan op verduurzaming van de keten en gedragsverandering bij de consument.”

Het proces van het verduurzamen is voor agrarische bedrijven sterk afhankelijk van het meebewegen van betrokken partijen in de voedselketen en consumenten. De overheid dient er op aan te sturen dat deze meer bijdragen aan het proces van verduurzaming.

Haalbaarheid
Met deze aanbevelingen wil de RLI laten zien in welke richting het overheidsbeleid zich zou moeten bewegen om de landbouw te verduurzamen en hoe zij boeren meer perspectief kunnen bieden.