Klimaatverandering zorgt waarschijnlijk voor drogere en hetere zomers. De zomers van 2018, 2019 en 2020 hebben laten zien dat droogte een grote invloed heeft op de groei van bomen.

Het effect van droogte op boomgroei

Bomen groeien doordat ze CO2 opnemen via huidmondjes, deze bevinden zich in de bladeren van de boom. Bomen die kampen met watertekorten sluiten hun huidmondjes om verdamping te verminderen. Door deze gesloten huidmondjes stopt de opname van CO2 met als gevolg dat ze minder goed groeien.

De verminderde groei kan grote gevolgen hebben. Bomen groeien in de dikte doordat er transportvaten worden aangemaakt. Deze vaten zijn essentieel voor het transport van water vanuit de wortels naar de kruin. Zonder watertransport vindt geen verdamping, en dus geen groei, plaats. Bij een opeenstapeling van droge jaren zoals in 2018 en 2019 worden er aanzienlijk minder vaten aangemaakt. Dit maakt het watertransport en groei in volgende jaren moeilijker. De boom kan hierdoor in een vicieuze cirkel terecht komen die de algehele gezondheid aantast.

Jaarringenonderzoek

Met jaarringonderzoek kunnen de effecten van extreme klimaatgebeurtenissen en de implicaties voor de productiviteit van verschillende gangbare en geïntroduceerde boomsoorten in kaart worden gebracht. Inzicht in diktegroei kan helpen om een beter beeld te krijgen van de droogte tolerantie bij verschillende boomsoorten. De groeidepressies, ofwel verminderde diktegroei, die ontstaan in jaren met extreme omstandigheden blijven zichtbaar in het jaarringenpatroon van de boom.

In het onderzoek “Droogte en hitte: Effecten op herkomsten van zomereik, Japanse lariks, hybride lariks en douglas” zijn verschillende opstanden en herkomsten van zomeik, Japanse lariks, hybride lariks en douglas bekeken. Uit deze studie blijkt dat de inheemse zomereik en douglas tijdens droge zomers productief blijven. De productiviteit van larix neemt sterk af. De hybride larix is wel beter bestand tegen extreme droogte dan de Japanse larix.

Indirecte klimaateffecten

Naast inzichten in droogtetolerantie toont deze studie ook aan dat andere factoren invloed hebben op de diktegroei van bomen. De opstanden met zomereik laten naast verminderde groei in droogte jaren zoals 2018 en 2019 ook verminderde groei in 2010 en 2011 zien. Deze groeidepressies worden verklaard door late nachtvorst en hoge vraatdruk door rupsen. Bij de andere soorten is geen duidelijk effect van andere omstandigheden aangetroffen. Naast droogte spelen er, zeker voor zomereik, dus ook andere factoren die de gezondheid van bomen in bossen beïnvloeden.