Collectieven agrarisch natuurbeheer als grensorganisatie
Op 1 januari 2016 trad het nieuwe collectieve stelsel voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLB) in werking. Dat stelsel vloeit voort uit het Natuurpact. Belangrijkste verandering is dat verantwoordelijkheid en uitvoering van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer niet langer in handen is van provincie en individuele ondernemers, maar van collectieven. Ondernemers werken daarin samen met andere boeren uit de omgeving. Ze voeren overleg, formuleren met andere partijen doelen voor hun eigen streek, stemmen beheeractiviteiten af en evalueren en verbeteren het beheer.
Grensvlak
De collectieven sluiten contracten af met provincies. De provincies kunnen zich niet langer meer tot op detail bezighouden met de uitvoering van natuurbeleid, maar maken afspraken op hoofdlijnen. De collectieven hebben dus een nieuwe rol. Ze functioneren op het grensvlak van individuele ondernemers en overheid. De collectieven zijn 'grensorganisaties', schrijven onderzoekers van Alterra in de brochure 'Goed voor elkaar'. Zij hebben bij een paar collectieven gekeken hoe ze werken. Ze hielden interviews en bezochten bijeenkomsten van de collectieven ‘Ark en Eemlandschap’, ‘Natuurrijk Limburg’ en ‘Noordelijke Friese Wouden’.
Spanningen
Elk collectief kiest zijn eigen rol. Hoe ze werken hangt af van de cultuur, capaciteiten, geschiedenis en de ambities van de individuele ondernemers. Een blauwdruk voor een goede samenwerking is er niet, zo is te lezen in de brochure. De samenwerking met provincie en individuele boeren levert soms spanningen op. De provincie moet er aan wennen dat ze niet meer tot op detail kunenn sturen. Ecologische doelen zijn belangrijk, maar voor de boerenbedrijven telt nog meer. Er moet ook een inkomen worden verdiend. Ze moeten beheerswerkzaamheden in kunnen passen op het bedrijf. De collectieven moeten omgaan met allerlei grenzen, zoals die tussen ‘landbouw’ en ‘natuur’ of tussen de wereld van boeren en die van overheden.. Het is geen makkelijke positie.
De brochure komt met een aantal aanbevelingen voor overheden en voor de colelctieven. Een overheid moet de collectieven voldoende ruimte geven. En de collectieven moeten werken aan het vermogen samen te werken met overheden. Voor hen is het belangrijk een leerstrategie te ontwikkelen.
(Bron Fotowedstrijd Groen Kennisnet, Foto Mandy Eltink)