Cross-overs met agrofood: authentiek en leuk
Jacobs, hoogleraar industriële ontwikkeling en innovatiebeleid, was spreker tijdens de tweede zogeheten 'Life lezing'. De Life Lezing – Dany Jacobs is georganiseerd door Kenniscentrum CAH Vilentum (samen met Agrojobs) dat sterk inzet op economy of life. In zo’n economie, is op haar website te lezen, vormt 'samen leven' de rode draad: 'life Economen gaan daarom uit van vriendschap in plaats van rivaliteit' en: 'welzijn is belangrijker dan welvaart' (Hogeschool CAH Vilentum – Economy of Life). CAH Vilentum is onderdeel van de Aeres Groep/Kenniscentrum Agrofood en Ondernemen.
Productie, techniek, leven
De lezing van Jacobs is ook terug te lezen in de presentatie Agrofood in de creatieve economie. In de videoversie wordt eerst nog een sprong terug in de tijd gemaakt: van een 'economy of goods' – productie (1960) naar een 'economy of tech' – kwaliteit (1985) naar een economy of life – gezondheid/betekenis (2010). Volgens Jacobs kun je in de huidige tijd van de 'creatieve belevingseconomie' als agrofoodsector inhaken op het levenspatroon van mensen. Denk alleen al aan esthetica, tegenwoordig ook van belang voor de agrofoodsector volgens Jacobs.
Eenzame herenboer op tractor
Zeker gezien het belang van agrofood voor Nederland (7,8% van de wereldexportmarkt) niet iets om te laten liggen. Jacobs noemt nog wat sterke kanten van het cluster (waarin hij ook tuinbouw meerekent) dat volgens hem samen met Chemie en High Tech de échte topsectoren zijn. De andere sectoren zijn volgens hem vooral topsector geworden vanwege hun krachtige lobby. Minder sterk van de sector is het volgens de hoogleraar dat herenboeren niet meer omringd worden door landarbeiders. 'Nu is diezelfde herenboer alleen overgebleven. Hij zit op zijn tractor, met een iPod aan zijn oor.' Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat en met moeite komt hij aan een vrouw.
Samen leven: clusters
De economy of life is volgens Jacobs op dit vlak de verkeerde kant op gegaan, waarna hij de sector opsplitst in top-exportproducten en clusters: lokaal georganiseerde sectoren, met een zeer sterke exportpositie, internationaal opererende wereldspelers (zoals een vaccinproducent en een biermerk dat hij niet bij naam noemt) en twee sterke productgroepen (aardappelen en varkens) die vergelijkbare kracht hebben met het buitenland. De clusters zijn onderling ook verbonden, bijvoorbeeld: 'Dat de vaccins in Nederland zo groot zijn, heeft natuurlijk te maken met de grote en intensieve veehouderij'.
Kennis en innovatie
In zijn presentatie deelt Jacobs ook zijn verbazing en ontsteltenis over een aantal zaken. Zo vindt hij het ernstig dat de sector, die nota bene het meest authentiek is (vanwege meeste oudere bedrijven) de minste autonome product- en procesinnovaties heeft. En hij is verbaasd, zo blijkt uit zijn SWOT-analyse van de sector, dat de band die de sector heeft met de kennisinfrastructuur binnen en buiten de landbouw niet sterk is. 'Vroeger dachten we dat het kennissysteem van Wageningen met alle proefstations en dergelijke dingen het beste kennissysteem van de wereld was. Maar kennelijk heeft het zijn beste tijd gehad.' De hoogleraar adviseert kennis niet te laten liggen: 'If you don’t use it, you lose it'.
Spirit uit onderwijs
Aan het adres van het (beroeps)onderwijs heeft Jacobs de boodschap dat het zich meer moet richten op andere sectoren. 'Het moet actief cross-overs opzoeken en inrichten.' Wat meer bezieling kan volgens hem ook geen kwaad: 'Als ik dan tegenwoordig google op het onderwerp Plattelandsvernieuwing, dan kom ik bij een HBO-opleiding. Daar gaat het dan vooral over het toetsen van inrichtingsplannen, enz. Ik snap waarom zo’n opleiding nauwelijks studenten meer trekt. De spirit is eruit gehaald. De inspiratie is weg!'
(Bron foto: Pixabay)