De weg naar antwoorden op verziltings­vraagstukken

Door klimaatverandering stijgt de zeespiegel en nemen droge zomers toe, wat de druk op zoetwaterbronnen verhoogt en de kans op verzilting vergroot. Verzilting is het zouter worden van de bodem en het bodemvocht. Dit kan ontstaan doordat zoutwater door natuurlijke processen zoals zoute kwel de bodem binnendringt of door menselijke activiteiten zoals irrigatie met brak water. Verzilting is een probleem voor agrariërs en natuurbeheerders omdat veel planten en dieren afhankelijk zijn van de aanvoer van zoet water en slechter groeien of verdwijnen bij een te hoog zoutgehalte.

Gebrek aan specifieke kennis

Dat verzilting een (groter) probleem gaat worden is al langer bekend. Maar specifieke kennis over het zoutgehalte van de Nederlandse bodem, zouttolerantie van gewassen in Nederlandse context en de effecten van zout op de bodem, biodiversiteit en aquatische natuur ontbreekt. Net als een passend handelingsperspectief voor agrariërs en natuurbeheerders.

Het programmaplan: vier werkpakketten

Het programmaplan ‘Omgaan met zout in landbouw, natuur en waterbeheer’ brengt hier verandering in. In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) en Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) stelde Deltares, KWR Water Research Institute (KWR) en Wageningen Environmental Research het programmaplan op. Dit plan bestaat uit vier werkpakketten:

1. Zoutgehalte in het Bodemvocht en de Wortelzone. Onderzoek naar de dynamiek van zout in de bodem en hoe dit de wortelzone beïnvloedt.
2. Zouttolerantie van Gewassen en Natuurlijke Vegetatie. Bepalen welke gewassen en planten het best bestand zijn tegen verzilting.
3. Bruikbaarheid van Resultaten. Vertalen van onderzoeksresultaten naar praktische toepassingen voor agrariërs en beheerders.
4. Effecten van Zout op Bodem en Aquatische Ecosystemen. Inzicht krijgen in de bredere ecologische impact van verzilting.

Handelingsperspectief als doel

De auteurs van het programmaplan benadrukken dat handelingsperspectief het belangrijkste streefdoel is voor het programma en dat de werkpakketten om die reden in samenhang bekeken moeten worden. Daarnaast sluit het programma aan bij lange termijn vragen uit het Expertise Netwerk Zoetwater en Droogte (ENDZ) advies ‘Een stap verder met zout in het waterbeheer’ en activiteiten van de onderzoeksagenda verzilting & zoute landbouw van SALTA-cluster.

SALTA bij Groen Kennisnet webinar

Wil je meer weten over de activiteiten van SALTA? Dat kan, op 13 maart 2025 organiseert Groen Kennisnet samen met SALTA een webinar over verzilting. Het webinar zal ingaan op verzilting en het effect hiervan op bodem en gewas. Daarnaast deelt SALTA de kennis die na jarenlang onderzoek is verzameld en geeft het handvatten voor boeren wat betreft het meten van zoutgehaltes.