De wisent is terug

De wisent, het grootste hoefdier van Europa is terug in Nederland. Ooit, in historische tijden, moet de wisent ook in West-Europa geleefd hebben. De laatste eeuwen kwam deze Europese bizon vooral voor in de bossen in Midden- en Oost-Europa. Maar in 1927 werd de laatst wilde wisent in het oerbos van Białowieża in Polen geschoten. Door een fokprogramma met twaalf dieren uit Europese dierentuinen kon de soort opnieuw geïntroduceerd worden in het oerbos. Inmiddels leven er 3500 dieren in Europa, vooral in natuurparken in Polen .

Pilot

In Nederland werd in 2007 de wisent geïntroduceerd in het Kraansvlak in het Nationaal Park Zuid-Kennemerland, een 203 ha groot duingebied bij Zandvoort. De beheerders begonnen met zes wisenten uit Polen: 1 stier, 4 koeien en een kalfje. Inmiddels is er een kudde van 19 individuen. De terreinbeheerder PWN ziet het als een pilot om kennis op te doen. De beheerder werkt daarom nauw samen met met Stichting Kritisch Bosbeheer, Stichting Duinbehoud, ARK Natuurontwikkeling FREE Nature en diverse wetenschappers om de ontwikkeling te volgen. Vakblad Natuur Bos Landschap schrijft in het artikel 'Ervaringen uit het Kraansvlak' over die ontwikkelingen.

Geen bosdieren

In het project wordt zo weinig mogelijk ingegrepen. Het landschap in het Kraansvlak is - anders dan het Poolse oerbos - een gevarieerd landschap met open grasland (38%) struweel (37%) en bos (18%), kaal zand en een duinmeer. Het onderzoek laat zien dat de wisenten geen bosdieren zijn. Ze hebben een voorkeur voor ruig grasland en struweel. Ze gebruiken het bos als rust- en schuilplek.

Het dieet van wisenten bestaat voor 90% uit gras. Maar in de winter doen ze zich ook tegoed aan de bast van kardinaalsmuts en esdoorn. Dat leidt niet tot dramatische veranderingen in de vegetatie, zo schrijft het vakblad. De wisenten zorgen wel voor meer dynamiek en biodiversiteit in de duinen. Soorten duinviooltje, driedistel en veldhondstong, diverse soorten zandbijen, bastaardzandloopkever en zandhagedis hebben profijt van de veranderingen.

Uitzetten

Na introductie zijn sommige dieren overleden door forse worminfecties. Het is daarom van belang - een van de lessen van dit project - dieren in te voeren die gewend zijn aan soortgelijke omstandigheden als in het Kraansvlak, bijvoorbeeld wat betreft voedsel- en mineralenvoorziening en blootstelling aan parasieten. Bij introductie was er angst voor calamiteiten met recreanten. De ervaring leert echter dat wisenten alert zijn, maar niet agressief. De Kraansvlakpilot toont aan dat er geen praktische obstakels zijn voor het uitzetten van wisenten in een Nederlands natuurgebied.

Inmiddels zijn er acht wisenten uitgezet in het Brabantse natuurgebied de Maashorst en zijn er ook plannen om wisenten uit te zetten op de Veluwe. Vara's Vroege Vogels besteedt er in de uitzending van 22 maart aandacht aan.

(Bron foto: Jan Nijman)