Dementievriendelijk ontwerp van groen
Door vergrijzing stijgt het aantal mensen met dementie. Die mensen wonen bovendien steeds langer thuis. Dagbesteding lijkt een manier om het dementieproces te vertragen en opname in een verpleeghuis uit te stellen doordat mensen langer geprikkeld blijven. Groene dagbesteding zoals dat bij zorgboerderijen, buurttuinen of verzorgingshuizen aangeboden wordt blijkt een positief effect te hebben. Maar wil je dat die omgeving bijdraagt aan een positief effect, dan is het goed bij het ontwerp rekening te houden met behoeften van mensen met dementie. Maar hoe doe je dat?
Ontwerprichtlijnen
Dat was de belangrijkste vraag voor de Wageningse masterstudent Naëmie Boone. In haar afstudeerscriptie beschrijft ze haar onderzoek naar wat bekend is over de behoeften van mensen met dementie en over de ontwerpprincipes en ontwerpelementen. Ze deed literatuuronderzoek en hield interviews met ontwerpers die een buitenomgeving voor een zorgboerderij, buurttuin of verzorgingshuis hadden ontworpen.
Uit het literatuuronderzoek blijkt dat mensen met dementie vooral behoefte hebben aan een vertrouwde, onderscheidende, toegankelijke, comfortabele en veilige omgeving. Zintuigen moeten gestimuleerd worden, mensen hebben behoefte aan activiteiten om fit te blijven. Maar mensen moeten ook de mogelijkheid hebben om zich terug te trekken op plekken die privacy bieden.
Op basis van de interviews en het literatuuronderzoek heeft Boone tabellen met richtlijnen opgesteld voor het ontwerp op het gebied van materialen, vormen, kleuren, akoestiek, water, licht, flora en fauna. Er is een tabel met richtlijnen die vanuit de literatuur naar voren zijn gekomen (die in bijlage 1 van het afstudeerverslag is opgenomen) en een tabel met richtlijnen vanuit de praktijk (bijlage 5).
Ontmoeting
Uit het onderzoek blijkt dat bij medewerkers van verzorgingshuizen wat betreft de buitenruimte vaak weinig bekend is over de behoeften van mensen met dementie. Bij zorgboerderijen en buurttuinen is hier meer aandacht voor omdat de groepen kleiner zijn. Ontwerpers hebben vaak onvoldoende inzicht in de individuele behoeften van mensen met dementie.
Je kunt de ontwerpen verbeteren door omwonenden te betrekken door ze mee te laten denken over het ontwerp. Om het gebruik van de buitenruimte te stimuleren is het belangrijk dat die omgeving levendig is. Als er meer mensen in de omgeving aanwezig zijn, simuleer je het gebruik. Daarom is aandacht voor ontmoeting met anderen, jong en oud belangrijk. Een ontwerper moet zich daarom richten op verschillende doelgroepen en zorgen dat een buitenruimte belevingsgericht is.
(Bron foto: Pxhere.com)