Dorpskern als vertrekpunt

Het behouden en terugbrengen van voorzieningen in dorpskernen is essentieel voor een leefbaar platteland. Denk hierbij aan het primair onderwijs, de supermarkt, een pinautomaat of OV-verbindingen. Projecten die de vitaliteit van de dorpskernen stimuleert zijn daarom belangrijk. De GLB LEADER-projecten en het themanummer 'Leefbaarheid en sociaaleconomische ontwikkeling van het platteland' van de werkplaats besteden hier aandacht aan. Een voorbeeld hiervan is het project ‘Vitale dorpen, eigen kracht’.

Het GLB en haar projecten is voor het grootste deel gericht op de agrarische bedrijfsvoering. Alleen het LEADER-programma houdt zich, binnen het GLB, bezig met de ontwikkeling van de sociale cohesie op het platteland. En dat geldt niet alleen voor boeren, maar ook voor de andere plattelandsbewoners. Werkplaats Netwerk Platteland op 30 november 2023 stond in het teken van leefbaarheid en sociaaleconomische ontwikkeling op het platteland.

Jongeren in de regio

Een belangrijk onderdeel van ‘leefbaarheid op het platteland’ is jongeren en jongvolwassenen uit de Achterhoek behouden. Karin Overbeek-Van Zeijst ontwikkelde het project Ondernemende Helden, met als doel om jongeren in de Achterhoek te helpen bij hun eerste stappen richting een eigen bedrijf. Mede dankzij een LEADER-bijdrage kon Overbeek een online academie opzetten. ‘’Bijna 50 jongeren hebben zich ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, daar ben ik trots op,’’ vindt Overbeek.

Landschapselementen terug in een gebied

In heel Nederland zijn na de Tweede Wereldoorlog, met name door de schaalvergroting in de land- en tuinbouw, veel landschapselementen verdwenen. Denk aan boomsingels, hagen en poelen. De stuurgroep Kromme Rijnlandschap probeert al een kleine halve eeuw het tij te keren. Zes gemeentes in het gebied werken daarbij samen met boeren en particuliere grondbezitters. “Al 900 jaar beheren boeren en tuinders het gebied. Dat willen we met een nieuw verdienmodel graag zo houden”, zegt landschapscoördinator Walter Jaaltink.

De afgelopen vier jaar is Jaaltink de kartrekker geweest van het LEADER-project Lekker Landschap. Door kruiden zoals brandnetel, gewone berenklauw en kliswortel te planten, investeren de betrokken partijen in de kwaliteit van het landschap. Na jarenlang pionieren is een drietal lokale producten het resultaat: een wilde planten drinkbouillon, een kruidenhoning en een specerijenmix. De opbrengt van deze producten kan weer gebruikt worden om datzelfde landschap te onderhouden, zoals voor snoeiwerkzaamheden.

Betrokkenen uit het gebied delen hun ervaringen in een werkboek. Zo komen onder meer aan bod: welke kruiden zijn geschikt voor welk grondsoort, hoe teel je ze efficiënt, wanneer oogst je en verwerk je ze veilig en hoe breng je ze op de markt.

Werkplaats Netwerk Platteland

Twee keer per jaar organiseert regieorganisatie GLB een werkplaats Netwerk Platteland. Op 15 november 2024 vindt de vierde editie van de Werkplaats Netwerk Platteland plaats met het thema: ‘Verbonden veerkrachtige landbouw, de toekomst van de boer’. Agrarische ondernemers gaan met elkaar in gesprek over veerkrachtige landbouw. Er zijn interactieve sessies over onder meer regeneratieve landbouw en circulaire verdienmodellen, en je kunt een bezoek brengen aan De Maashoeve. Dit is dé kans om kennis te delen, experts te ontmoeten en te netwerken met vakgenoten. Meer informatie en de mogelijkheid om aan te melden vind je op de website van Netwerk Platteland.

De uitkomsten van de eerdere werkplaatsen zijn op Groen Kennisnet terug te vinden in themadossiers. Zo leidde de werkplaats van 30 mei 2024 tot het dossier 'Groenblauwe verdienmodellen' en is alle informatie uit de werkplaats van 30 november 2023 gebundeld in het dossier 'Leefbaarheid en ontwikkeling van het platteland'.