Effect van rollkür op paardenwelzijn

Rollkür

De training van het (dressuur) paard heeft als doel een harmonieus geheel te vormen tussen paard en ruiter en het paard zo optimaal mogelijk te laten presteren in de ring. Trainers en ruiters zijn van mening dat de hoofd en hals houding een belangrijk onderdeel is van deze gymnastische training en dat de hals houding een belangrijke ivloed heeft op het rug en been gebruik. Echter een bepaalde hoofd en hals houding, ook wel rollkür genoemd, waarbij het paard wordt getraind met de hals sterk gebogen en de neus op de borst ('hyperflexed houding'), staat de laatste jaren ter discussie. Deze houding zou mogelijk ongemak en zelfs pijn veroorzaken bij het paard en zou daarmee het algemeen welzijn aantasten.

Effect verschillende hoofd-hals houdingen

Promovenda Janneke Sleutjens deed onderzoek naar het effect van de 'hyperflexed houding' en een aantal andere hoofd-hals houdingen op het paardenwelzijn. Ze trainde zeven paarden aan de longe (een lange lijn waarmee men paarden op een cirkel laat lopen). Het effect is in drie onderdelen gemeten: de spier- en zenuwfunctie in de hals, de bovenste luchtweg-functionaliteit en stressindicatoren waaronder gedrag, hartslag en cortisol. Uit het onderzoek blijkt dat:

• alle geteste houdingen een effect hebben op de neuromusculaire functionaliteit. Het grootste effect werd gemeten bij de 'hyperflexed houding';
• de 'hyperflexed houding' het grootste effect heeft op de intrathoracale druk tijdens in- en uitademen, in elke snelheid (stap, draf en galop). De conclusie is dat hiermee paarden een zogenaamde 'inspiratoire bovenste luchtweg obstructie' ontwikkelen in deze houding;
• in de initiële trainingsperiode voorafgaand aan het onderzoek, individuele paarden moeite hebben om te wennen aan de 'hyperflexed houding'. Er is dan ook relatief veel submissief gedrag te zien bij paarden in verschillende gebogen houdingen;
• met de 'hyperflexed houding' lijkt de 'arbeidsstress' relatief groot, wat afgeleid wordt uit hartslagmetingen. Dit is niet terug te zien in een effect op het stresshormoon cortisol.

Negatief effect rollkür niet onderschatten

Sleutjens concludeerde dat iedere hoofd en hals houding een effect heeft op het paard, vertegenwoordigd door het gemiddelde (B-M niveau) dressuurpaard. Voor wat betreft de 'hyperflexed houding' vond ze het effect van de gedrags- en cortisolmetingen niet overtuigend (waarbij ze niet inging op de hartslagmetingen), maar wel dat het effect op de bovenste luchtwegen en de neuromusculaire functionaliteit zeker sterk moet worden overwogen wanneer paarden getraind worden in deze houding. Er werd niet aangetoond dat de obstructie van de bovenste luchtwegen leidde tot een tekort in zuurstof in het bloed, maar de promovenda vraagt zich wel af hoe dat zit in paarden die gezondheidsproblemen hebben en/of bij bovengemiddelde arbeidsintensiteit.

Over het algemeen bleek de houding waarbij de hals gebogen is en de neus richting de voorknie wijst een meer vergelijkbaar resultaat op te leveren met een vrije houding. Daarmee zou geconcludeerd kunnen worden dat als men het gemiddelde dressuurpaard in een gebogen hoofd- en halshouding wil trainen, de houding met de neus richting de voorknie wellicht te prefereren is boven de houding met de neus naar de borst.

(Bron foto: Shutterstock)