Efficiënt gebruik van water steeds belangrijker voor glastuinders

Een tomatenplant verdampt ongeveer 90 procent van het toegediende water via de huidmondjes. De verdamping is de drijvende kracht achter het watertransport in de plant en zorgt bovendien voor verkoeling. Maar al sinds de jaren '90 blijkt uit onderzoek dat tomatenplanten ook met minder water een goede opbrengst leveren. Een reductie van zelfs 10 tot 30 procent is mogelijk, schrijft het vakblad Onder Glas.

Door te vernevelen, stijgt de luchtvochtigheid in de kas en neemt de verdamping bij de plant af. Met het terugdringen van de verdamping gaat de watergift omlaag en de efficiëntie van het watergebruik dus omhoog. En het verdampte water kan ook nog herwonnen worden.

Wageningen Universiteit & Research heeft proeven gedaan om op die manier het waterverbruik bij de tomatenteelt terug te brengen. Dat blijkt mogelijk door een vrijwel gesloten kas tegelijkertijd te koelen en te ontvochtigen. Door de luchtramen zoveel mogelijk dicht te houden, bespaart de glastuinder bovendien op de energierekening. Daartegenover staan de investeringen voor de koeling en het hergebruik van waterdamp via condensatie en recirculatie.

Benutten van waterdamp

De hoeveelheid water die nodig is om tot 1 kilo product te komen, is erg afhankelijk van de productieomgeving. Zo is voor de teelt van 1 kilo tomaten in de Spaanse of Israëlische zon zo’n 60 liter nodig, terwijl een hightechkas met recirculatie met een derde toekan. Door waterdamp te benutten is een dikke vier liter water genoeg voor de productie, hebben Wageningse onderzoekers berekend.

Ook het water dat helemaal niet door het gewas wordt opgenomen, het drainwater, kan vaak hergebruikt worden. Dit vergroot wel het risico op de verspreiding van plantenziekten. Om die reden ontsmetten de meeste bedrijven het drainwater met behulp van UV-licht of warmte voordat het weer naar de planten gaat.

Verbetering waterkwaliteit

Al sinds 2002 zorgt milieuwetgeving ervoor dat de meeste glastuinbouwbedrijven overtollig water bovengronds opvangen en waar mogelijk opnieuw gebruiken. Drainwater dat niet meer hergebruikt kan worden, mag de komende jaren in steeds mindere mate geloosd worden op het oppervlaktewater. Bij het bepalen van de emissie via deze lozingen telt het drainwater mee dat tijdens de teeltwisseling en de start van de teelt wordt gebruikt, net als het drainwater waarmee filters worden schoongespoeld.

In Groningen en Drenthe hebben telers vijf jaar lang samengewerkt aan het verbeteren van de waterkwaliteit in de omgeving, via het programma Duursaam Glashelder. Ondanks de inzet van de ondernemers blijven lozingen, vaak via onbekende pijpjes verbonden aan oudere glastuinbouwbedrijven, aan de orde van de dag.

Binnen handbereik

Volgens Renske Dortland van waterschap Vechtstromen zijn de gestelde doelen van de Kader Richtlijn Water voor 2027 wel binnen handbereik. “Nu is het nog niet zover, helaas. De regelgeving is complex en de sector is heel divers, met verschillende soorten afvalwaterstromen. Dat maakt het lastig. Maar we verwachten nog een verbetering als alle gemaakte afspraken zijn uitgevoerd”, zegt ze in Onder Glas.

Het uitvoeren van bedrijfswaterscans heeft ondernemers de afgelopen tijd al meer bewust gemaakt van hun waterverbruik. Bovendien zijn meters geplaatst en worden drones met infraroodcamera’s ingezet om lozingen op te sporen. Daarnaast is het noodzaak om watergangen uit te baggeren, om zo ook de vervuiling van eerder geloosde middelen tegen te gaan.