Eikensterfte, bedreiging voor bossen

Sinds de jaren tachtig zien terreinbeheerders steeds vaker dat de vitaliteit van eiken in de Nederlandse bossen slecht is. Ruim 80 procent van de beheerders constateerde in 2013 sterfte bij eiken, vooral bij zomereiken. De sterfte brengt de Nederlandse bossen in gevaar, zo is te lezen in een artikel in Vakblad Natuur Bos Landschap.

Complexe oorzaak

De oorzaak van deze sterfte is complex. Ongunstige weersomstandigheden, droogte, in combinatie met een verstoorde mineralenhuishouding en kaalvraat door insecten maken dat de vitaliteit van bomen sterk achteruit gaat. De verzwakte bomen worden dan vatbaar voor secundaire aantasters als de sombere honingzwam (Armillaria ostoyae) en de eikenprachtkever (Agrilus biguttatus). Maar wat nu de precieze oorzaak van de sterfte is, is nog niet bekend.

In een artikel ‘Eikensterfte en de sombere honingzwam’ in vakblad Bomen, wijdt mycoloog Gerrit Jan Keizer de sterfte aan de extreme ammoniakbelasting van bosbodems als gevolg van de verhoogde stikstofdepositie. In combinatie met droogtestress, vernatting of zuurstofgebrek van de bodem sterven ectomycorrhizaschimmels. Deze schimmelsoorten, die samenleven met eiken, spelen een belangrijke rol bij de vitaliteit van zomer- en wintereik. Hij beschrijft hoe de achteruitgang van de vitaliteit verloopt met aantastingen door wintervlinder, eikenmeeldauw en droogtestress waarna de honingzwam kan toeslaan.

Onderzoek

Vakblad Natuur Bos Landschap besteedt in het artikel ‘Eikensterfte: een serieus en complex probleem’ aandacht aan een onderzoek van Alterra naar de oorzaken van eikensterfte. De onderzoekers wilden weten in hoeverre er een relatie is tussen bodemschimmels en eikensterfte. Daarnaast onderzochten ze wat de relatie is met droogte en mineraalhuishouding.

Uit hun onderzoek blijkt dat er een verband is tussen droogte en groeivermindering. Bovendien blijkt dat in percelen met veel sterfte de beschikbaarheid van voedingselementen als Ca, K en Mg veel lager is dan op andere gronden. Ze bevelen beheerders daarom aan om geen eiken aan te planten op zure droogtegevoelige gronden. Op zure gronden is de beschikbaarheid van deze mineralen lager dan op basische gronden. Eventueel zou je als beheerder een bemesting met Ca, K, en Mg bevattende meststoffen uit kunnen voeren, zoals dolokal, eventueel aangevuld met patentkali.

Daarnaast bevelen ze aan voorzichtig te zijn met dunnen. Als je wilt blessen, doe dat in het groeiseizoen. En overweeg andere boomsoorten dan eiken te planten.

(Bron foto: Pixabay)