Emoties bij dieren

Emoties bij dieren?

Het wetenschapsprogramma Labyrint besteedde eind januari aandacht dit onderwerp. Hoewel onderzoekers emoties bij dieren inmiddels niet meer ontkennen, is het objectief vaststellen van subjectieve gevoelens van dieren lastig. Het is niet altijd duidelijk wat een dier voelt en we kunnen gemakkelijk de sterkte van de gevoelens onderschatten. Een dier dat nauwelijks reageert op een gebeurtenis kan meer pijn en angst voelen dan je zou verwachten op basis van zijn gedrag. Van prooidieren is bijvoorbeeld bekend dat zij geneigd zijn om pijnsignalen te verhullen om daarmee niet onnodig de aandacht van een predator te trekken. Aan de andere kant betekent de reactie van een dier op een pijnprikkel misschien niet altijd automatisch dat het dier ook een subjectieve ervaring van pijn heeft oftewel bewust pijn voelt.

Homologie postulaat

Dergelijke zaken zijn uitermate lastig te onderzoeken en bij de interpretatie ervan wordt sterk geleund op het zogenaamde homologie postulaat. Dit houdt in dat zoogdieren met vergelijkbare hersenstructuren als de mens met daaraan gekoppeld vergelijkbare functies, ook in staat worden geacht vergelijkbare gevoelens te hebben. Mensen gaan er vaak vanuit dat lagere organismen zoals vissen geen gevoel hebben, of dat hun gevoel niet te vergelijken is met dat van mensen. Maar vissen beschikken wel degelijk over een zenuwstelsel en kunnen voelen.

Zelfbewustzijn

Of dieren emoties op dezelfde wijze ervaren als wij hangt nauw samen met een eigenschap zoals “zelfbewustzijn”. Zichzelf herkennen in de spiegel is een test die dieren met een zelfbewustzijn scheidt van dieren die dat niet hebben. Kinderen verwerven deze vaardigheid, doorgaans tussen de achttien en vierentwintig maanden en het is een vereiste voor het kunnen hebben van zelfbesef. Slechts van weinig diersoorten is bekend dat zij slagen voor de spiegel-herkenningstest. Naast mensen zijn alleen de bonobo’s, chimpansees, orang oetans en gorillas, de tuimelaar-dolfijn, de Aziatische olifant en de ekster geslaagd voor deze test.

Poll naar aanleiding van uitzending

Uit een poll van de Dierenbescherming, naar aanleiding van de Labyrint uitzending, blijkt dat de meeste van achthonderd mensen die een stem uitbrachten geloven dat dieren emoties hebben. Meer dan de helft denkt dat het gevoelsleven van sommige diersoorten zelfs vergelijkbaar is met dat van de mens.

Contact

naam, organisatie, email adres

(Bron foto: NTR-VPRO)