Essentaksterfte: hoe gaan we ermee om?

Essentaksterfte

De essentaksterfte kwam in de jaren negentig voor in Polen en Litouwen en infecteert sinds ongeveer 2010 de essen in Nederland. De epidemie heeft zich verspreid over veel meer landen in Europa en sinds 2011 is de schimmel aanwezig in heel Nederland, maar de aantasting is plaatselijk heel verschillend.

De gewone es (Fraxinus excelsior) is de enige inheemse essensoort in Nederland. Het is een boom die gebruikt wordt als laanboom, stadsboom en bosboom voor houtproductie. De boomsoort wordt in de boomkwekerijsector gebruikt als uitgangsmateriaal voor de bosbouw of als onderstam voor sierbomen.

Veroorzaker

Essentaksterfte wordt veroorzaakt door een schimmelinfectie. In 2006 werd de schimmel geïdentificeerd als Chalara fraxinea. Vervolgens werd de geslachtelijke vorm ontdekt als Hymenoscyphus albidus. Nader onderzoek wees uit dat het gaat om een nieuw genotype van de schimmel. Deze kreeg de naam Hymenoscyphus pseudoalbidus.

In de praktijk blijkt dat de aantasting tussen essen onderling kan verschillen. Dit kan een verschil in gevoeligheid zijn tussen verschillende essensoorten, maar ook kunnen er binnen soorten grote verschillen zijn in de mate van aantasting.

Wetenschappelijk onderzoek

Het Centrum Genetische Bronnen en Praktijkonderzoek Plant & Omgeving zijn in 2012 gestart met een landelijk onderzoek. Het onderzoek richt zich op een aantal belangrijke vragen, zoals hoe de essentaksterfte zich gaat ontwikkelen, wat zijn de ervaringen elders en wat zijn de resultaten van wetenschappelijk onderzoek in het buitenland? Hoe zit het met de resistentie van de verschillende cultivars en waarom wordt de ene es wel ziek en de andere niet?

De hamvraag binnen de onderzoeksdoelen is of er in Nederland voldoende genetisch 'potentieel' aanwezig is om de ziekte te kunnen beheersen.

Het onderzoek wordt gefinancierd door het Productschap Tuinbouw en Staatsbosbeheer (betaling in natura).

Kijk voor meer informatie over de essentaksterfte en het onderzoek bij de downloads en de links.

(Bron foto: FERA. Open Government Licence)