Europees rapport geeft houvast bij het behoud van bosgenen bij klimaatverandering
Conserveringsunits
Afgelopen jaren zijn in veel Europese landen genenconserveringsunits (Genetic Conservation Units, GCU’s) aangesteld met als doel belangrijke genetische diversiteit van bomen en struiken in stand te houden. Criteria voor de aanwijzing van GCU’s zijn o.a. dat de aangemerkte populaties autochtoon zijn en dat natuurlijke selectie mogelijk is, zodat de populaties zich van generatie op generatie kunnen aanpassen aan de lokale omstandigheden. Het doel van deze units is het behouden van het aanpassingsvermogen van de populatie als geheel, niet alleen van de individuele bomen.
Deze Europese strategie om genetische bronnen doeltreffend te behouden wordt gecoördineerd door EUFORGEN, het Europese samenwerkingsprogramma op het gebied van bomen en struiken. Op dit moment zijn er ruim 3600 van deze GCU’s in Europa, die samen bijna 4400 verschillende populaties van 109 soorten omvatten. Deze units worden regelmatig gemonitord om te bepalen of ze nog als GCU’s functioneren. In Nederland heeft het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) 27 GCU’s aangewezen. Alle informatie over de GCU’s is te vinden in EUFGIS, de Europese database van genetische bronnen van bomen en struiken.
Klimaatverandering vereist andere criteria
In het verleden is bij de criteria voor het aanstellen van GCU’s weinig rekening gehouden met de mogelijke effecten van klimaatverandering op de verschillende soorten. Deze effecten verschillen per regio en zijn waarschijnlijk het grootst op populaties die aan de rand van hun ecologische niche zitten of voorkomen aan de grenzen van het verspreidingsareaal van de betreffende soorten (marginale en perifere populaties). Ook door extreme gebeurtenissen, ziekten en plagen kan de kwaliteit van GCU’s achteruit gaan. Dit heeft implicaties voor het identificeren van bedreigingen voor bestaande GCU’s en de criteria voor het identificeren van nieuwe GCU’s.
Rapport
EUFORGEN heeft daarom een ondersteunend instrument ontwikkeld voor de besluitvorming omtrent GCU’s en gepubliceerd in het rapport ‘Decision support tool for the management of dynamic genetic conservation units’. Het instrument moet beheerders van GCU’s ondersteunen bij het identificeren van bedreigingen en het nemen van adequate beheeringrepen vanuit een langetermijnperspectief. Als het instrument wordt ingebouwd in de EUFGIS-database, kunnen landen het makkelijker gebruiken in hun monitoring van de conserveringsunits. Ook helpt dit instrument het CGN om lokale beheerders van een unit te adviseren over acties die nodig zijn voor een goed beheer op de lange termijn.