Europese Unie boort met insecten nieuwe eiwitbron aan

Binnen het EU-project Sustainable Insect Chain (SUSINCHAIN) komen kennis en ervaring over de insectenteelt samen. Belangrijke inzet is om de kostprijs te verlagen, reststromen te gebruiken en de eiwitten te benutten in diervoeder en humane voeding. Het project moet de aanzet zijn voor een verdere opschaling van de insectensector in Europa.

Een van de achterliggende wensen van de EU is om als continent op voedselgebied meer zelfvoorzienend te worden en om minder eiwitrijke gewassen als soja te importeren. Soja komt voornamelijk uit Zuid- en Latijns-Amerika en daar moeten op grote schaal bossen plaatsmaken voor de teelt.

Stijgende welvaart

Vooral de traditionele vleesproductie legt volgens Teun Veldkamp, senior onderzoeker Diervoeding en gespecialiseerd in insecten, een grote claim op ruimte en natuurlijke hulpbronnen. Vanuit Wageningen University & Research is hij projectcoördinator. ‘De welvaart in Afrika stijgt en daarmee ook de vraag naar vlees en vis. Bovendien weten we niet of de draagkracht van de aarde voldoende is om op een duurzame wijze aan die vraag te kunnen voldoen.’

Insecten lijken een goed alternatief voor dierlijke eiwitten en zijn makkelijk lokaal te kweken. De doelstellingen van SUSINCHAIN zijn ambitieus: in 2025 is minstens 20 procent van de Europese consumptie van dierlijk eiwit door insecteiwit vervangen, voor diervoeder ligt dat percentage op 10 procent.

Vergelijkbaar met vlees

De voedingswaarde van insecten is vergelijkbaar met die van vlees. ‘Een ander groot voordeel van insecten is dat je ze kunt kweken op reststromen uit de voedselverwerkende industrie, zoals groenteresten, -pulp en -schroot’, zegt Veldkamp. ‘Daardoor is de productie van eiwitten veel duurzamer dan met het gebruik van vismeel en soja.’

Via het Kennis op Maat-project ‘Verbeteren insectenteelt in Nederland’ test het Wadudu insectencentrum samen met Wageningen University & Research en Aeres Hogeschool welke reststromen het best geschikt zijn als voedselbron voor meelwormen. Het gaat in de eerste proeven over een groentemix, tarwegries en tarwegistconcentraat als alternatief voor het voeren van wortelen. ‘Kennis vanuit het onderzoek willen we vertalen naar de praktijk’, zegt ontwikkelaar Janmar Katoele van Wadudu.

Arbeidsintensieve teelt

De vaak kleinschalige insectenteelt is op dit moment nog relatief duur en arbeidsintensief. Binnen de Europese samenwerking worden daarom innovatieve kweektechnieken getest om te komen tot een ‘goed functionerende, commerciële Europese insectenketen’. Daarnaast staat het ontwikkelen van businessmodellen, het verkennen van marktmogelijkheden voor insectenproducenten en de ontwikkeling van technologieën om insecten te verwerken op de rol.

De voedingsindustrie kijkt met interesse naar alternatieve eiwitbron. Een van de genoemde routes is om insectenmeel te introduceren in brood en pasta. De uitstoot van broeikasgassen is bij insectenteelt zo’n honderd keer lager dan bij de productie van varkens- of rundvlees.

Krekels en sprinkhanen

Onderzoekers proberen verschillende kweektechnieken in beeld te brengen en het transport van larven en eitjes te verbeteren. Insecten die kwekers telen zijn onder andere de zwarte soldatenvliegen, huisvliegen, meelwormen, krekels en sprinkhanen. ‘We kijken naar de hoeveelheid larven per kweekbak, de hoeveelheid voer en het soort voer’, legt Veldkamp uit. ‘Bij het vervoeren van eitjes voor de productie van larven zijn temperatuur en luchtvochtigheid bijvoorbeeld belangrijk.’

De onderzoekers willen ook insectenmeel in diervoerders voor kweekvissen, pluimvee en biggen beproeven. Veldkamp: ‘We kijken onder andere naar de verteerbaarheid van de melen. Aan de hand daarvan stellen we voeders samen. Dan kijken we wat de effecten op gezondheid, groei en productie zijn.’

Onmisbare schakel

De Verenigde Nederlandse Insectenkwekers (Venik) heeft samen met Wageningen University & Research een agenda opgesteld om de ontwikkeling en innovatie binnen de keten verder te organiseren. Volgens het routeplan ‘Ontwikkelingen en innovatie in de Nederlandse insectenketen’ is de sector in 2030 een onmisbare schakel in de kringlooplandbouw.

De hoogwaardige eiwitten en vetten uit insecten vinden wereldwijd al hun weg naar de (dier)voedingsindustrie. De chitine is een gewild product voor de farmaceutische industrie. De geproduceerde mest (frass) kan weer ingezet worden als meststof en grondverbeteraar in de tuinbouw.

Volgens het International Platform of Insects for Food en Feed (IPIFF) is in Europa een enorm groeipotentieel voor insectenteelt. Belangrijke voorwaarden zijn dat voldoende reststromen beschikbaar komen als voedselvoorziening voor de insecten en dat de eiwitten ook hun weg vinden richting pluimvee- en varkensvoer.