Externe prikkels stimuleren boeren om koolstof in de bodem vast te leggen
In 2015 tijdens de klimaattop in Parijs heeft de Nederlandse overheid een nationale klimaatdoelstelling geformuleerd. Om te zorgen dat de temperatuur op aarde met maximaal 2°C, maar nog liever met 1,5°C, stijgt, moet Nederland de CO₂-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met 49% verminderen. Voor landbouw en ander landgebruik houdt dit in dat per jaar 0,5 tot 1,0 Mton CO₂-equivalenten moet worden vastgelegd door een duurzaam beheer van land- en bodem.
Bodemkoolstofbeheer
Er is al veel kennis over hoe CO₂ vast te leggen is in de bodem, maar de vraag is of agrarisch ondernemers weten hoe je koolstof in de bodem kunt vast leggen. Zijn ze bereid maatregelen te nemen? Wat zijn redenen om bepaalde maatregelen wel of niet te nemen? Dit zijn vragen die centraal stonden in een 'Verkennende studie naar prikkels voor gedragsverandering naar duurzaam bodemkoolstofbeheer'. Onderzoekers voerden een literatuurstudie uit en hielden interviews met akkerbouwers en melkveehouders.
Uit het onderzoek blijkt dat de acht geïnterviewde akkerbouwers en melkveehouders overwegend positief staan tegenover het beheren van bodemorganische stof om koolstof in de bodem vast te leggen. Maar een gebrek aan specifieke kennis gericht op de situatie op het eigen bedrijf lijkt een belangrijke belemmering om maatregelen te nemen.
Onzekerheden
Hoewel de geïnterviewde boeren actieve informatieverzamelaars blijken te zijn, is er bij hen veel onzekerheid. Ze weten al veel, ze wisselen veel kennis en ervaringen uit, maar met al die kennis hebben ze nog geen garantie dat maatregelen ook op hun eigen bodem tot goede resultaten zullen leiden.
De bodemsituatie is per bedrijf verschillend, de weersomstandigheden kunnen per seizoen sterk verschillen. Wil je weten of resultaten betrouwbaar zijn, dan zou je een experiment meerdere jaren moeten uitvoeren. Dat is tijdrovend en voor boeren een obstakel om te beginnen aan bodemkoolstofbeheer. Andere onzekerheden zijn bijvoorbeeld onzekerheid of de maatregelen wettelijk wel zijn toegestaan en onzekerheid over het effect op bijvoorbeeld onkruiddruk.
Prikkels
Uit het onderzoeksrapport blijkt dat externe prikkels wel kunnen zorgen dat belemmeringen weggenomen worden. Je kunt denken institutionele ruimte om experimenten uit te kunnen uitvoeren. Je zou daarbij gebruik kunnen maken van een kennisnetwerk waarin boeren samen leren en ervaringen uitwisselen. Een financiële beloning helpt ook om belemmeringen weg te nemen. De geïnterviewde boeren merken daarbij op dat het dan geen uitgestelde beloning moet zijn, of een beloning waarbij de hoogte afhangt van het het effect van de maatregelen.
(Bron foto: Shutterstock)