Extreem weer en financiele weerbaarheid van telers

De open teelt is een weergevoelige sector, stellen de opstellers van het onderzoeksrapport 'Open teelten en klimaatadaptatie in relatie tot de financië̈le weerbaarheid'. Je ziet die effecten bij extreem weer. Oogsten kunnen mislukken na hevige regenval of late nachtvorst. Omdat het klimaat verandert, rijst de vraag wat de effecten van die verandering zullen zijn en de risico's voor agrarische ondernemers. In het rapport belichten onderzoekers de klimaatrisico's en de impact op land- en tuinbouwbedrijven. Welke aanpassingsstrategieën zijn er?

Weersextremen

In de Nationale klimaatadaptatiestrategie (NAS) wordt er vanuit gegaan dat in Nederland de weersextremen groter worden, dat extreem weer vaker optreedt en dat Nederland last zal krijgen van verzilting. Het algemene beeld is dat in de zomer hevige neerslag, eventueel in de vorm van hagel, en langere droge periodes zullen toenemen. De schade als gevolg daarvan zal waarschijnlijk ook toenemen. Verder wordt verwacht dat het aantal vorstdagen afneemt, maar het is niet duidelijk wat dit betekent voor de kans op late voorjaarsvorst. Wel zal met de stijgende temperaturen een warme start van het voorjaar en hitte stress in de zomerperiode vaker voorkomen.

Gevolgen

Wat de directe gevolgen zijn van extreem weer, is vaak wel duidelijk, maar het blijkt lastiger dit te vertalen in economische schade. Dat maakt het ook lastig te bepalen of het zin heeft maatregelen te nemen en - zo ja - welke. Er zijn veel mogelijkheden, schrijven de onderzoekers, maar het effect is moeilijk te kwantificeren. De inschattingen zijn vaak gebaseerd op beoordelingen door experts. Sommige maatregelen zoals hagelnetten en irrigatiesystemen zijn zeer effectief, maar de investeringskosten zijn relatief hoog en liggen daardoor niet altijd binnen het bereik van de ondernemer.

Financiële risico's

De onderzoekers hebben de economische weerbaarheid van bedrijven en het effect van extremen, geanalyseerd op basis van inkomen en eigen vermogen per sector. Uit het rapport blijkt dat grondgebonden bedrijven vooral met een inkomensprobleem geconfronteerd worden als het om het effect van weersextremen gaat. Meer specifiek gaat het om een liquiditeitsprobleem, en veel minder om een vermogensprobleem. Weersgerelateerde risico's kan een ondernemers toch vaak zelf financieel dragen.

In het algemeen zijn er zelden faillissementen bij bedrijven in de land- en tuinbouw die louter door weersextremen worden veroorzaakt. De meeste faillissementen betreft glastuinbouwbedrijven. Wel was er in 2015 sprake van een toename van faillissementen in de melkveehouderij. Maar dit werd veroorzaakt door de prijsdaling van melk en afschaffing van de melkquotering.

Er zijn weersverzekeringen. Het is de beslissing van de ondernemer zelf of hij die afsluit. Risico’s met een lage frequentie maar met grote gevolgen zijn kandidaat om te worden overgedragen via het afsluiten van een verzekering. Of dit voor een bepaalde boer aantrekkelijk is hangt af van de netto premie en zijn inschatting van het risico en de gevolgen daarvan. Risico's met een hoge frequente en grote gevolgen moet je zo veel mogelijk vermijden. Dan heeft het zin om maatregelen te nemen en te investeren in beperking van het risico.

(Bron foto: Shutterstock)