Financiering van landbouwtransitie is lastig
Voor een omslag naar een meer duurzame vorm van landbouw, moet je als agrarisch ondernemer investeren. Omdat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wil weten wat mogelijk knelpunten zijn in de financiering bij de transitie naar duurzame landbouw, hebben onderzoekers van Wageningen Economic Research een onderzoek uitgevoerd naar het financieringslandschap van de land- en tuinbouw. Het rapport Financiering transitie naar duurzame landbouw geeft inzicht in de knelpunten.
Uit het rapport, waarin veel gegevens zijn verzameld, blijkt dat de financiering voor de primaire agrarische sector in het algemeen geen groot probleem is, maar wel in bijzondere gevallen. Dat geldt voor ondernemers die een bedrijf starten of een bedrijf overnemen, of voor ondernemers die om willen schakelen naar een meer duurzame vorm van landbouw. Extra ondersteuning vanuit de overheid is gewenst, aldus de opstellers van het rapport.
Financieringslandschap
Het rapport schetst de ontwikkeling van het financieringslandschap in de agrarische sector. Sinds 2001 is de vermogenspositie in de land- en tuinbouw toegenomen van gemiddeld € 1,5 miljoen per bedrijf naar € 3,5 miljoen in 2018. Ook het totaal aantal bankleningen groeide van € 18 miljard in 2001 naar € 33 miljard in 2018. Voor agrarische bedrijven zijn bankleningen de belangrijkste bron van vreemd vermogen. Andere partijen zijn vaak minder geïnteresseerd in de financiering van land- en tuinbouwbedrijven omdat ze een relatief laag rendement op vermogen realiseren.
Toch neemt het belang van externe financiering toe, zo blijkt uit het rapport. Dat kan met name belangrijk zijn voor de omschakeling naar een meer duurzame vorm van landbouw. Zo'n omschakeling vraagt in veel gevallen een flinke investering die nodig is voor aanpassing van bedrijfsgebouwen of bedrijfsvoering. Financiële publieke steun door de overheid zou een manier zijn om ondernemers te helpen bij de omschakeling, zeker omdat banken de omschakeling vaak als risicovol zien.
Verduurzaming
Uit een internationaal rapport van de European Investment Bank, waarin gekeken is naar de financiële behoeften van de land- en tuinbouw in Europese landen, blijkt dat de financieringsbehoefte in Nederland redelijk goed beantwoord kan worden. De niet-beantwoorde financieringsvraag van de Nederlandse landbouw ligt op zo'n 1,7 tot 6,7 % van de totale jaarlijkse financieringsbehoefte (€ 4,5 miljard). Dat is lager dan in andere EU-landen. In het algemeen is financiering in Nederland geen groot probleem voor de primaire agrarische sector.
Maar er zijn situaties waarin de financiering wel lastig is bijvoorbeeld bij bedrijfsovername of de start van een bedrijf en bij vernieuwing en verduurzaming van de bedrijfsvoering. In het laatste geval moet een ondernemer rekening houden met de onzekerheid of een hogere kostprijs zich ook echt uitbetaald en met mogelijk aanloopverliezen.
Regeling
Hoewel de financiering van de agrarische sector in Nederland redelijk gunstig is, is financiering voor bedrijfsovername en verduurzaming lastig. Extra ondersteuning vanuit de overheid om gewenste omschakeling te financieren is aan te bevelen, aldus het Wageningse onderzoeksrapport.
Landbouwminister Carola Schouten schrijft in een kamerbrief van 22 december dat de regeling Vermogen Versterkend Krediet (VVK) verlichting moet geven voor ondernemers die starten of een bedrijf overnemen. En via het Omschakelprogramma Duurzame Landbouw denkt de minister een samenhangend pakket te hebben ontwikkeld waarmee bedrijven die om willen schakelen financieel ondersteund kunnen worden.
Van 18 tot en met 22 januari 2021 wordt de Biokennisweek georganiseerd. Groen Kennisnet besteedt in deze week extra aandacht aan biologische landbouw, met elke dag een bericht over een specifiek onderwerp.
(Bron foto: Thinkstock)