Fosfaat raakt op
De totale wereldvoorraad aan fosfaat is naar schatting 3600 tot 8000 miljoen ton. Daarvan wordt jaarlijks zo'n 40 ton gewonnen uit fosfaatmijnen in Marokko, China en de Verenigde Staten, meldt Wageningen World in een overzichtsartikel over de wereldwijde fosfaatkringloop. Het grootste deel van die fosfaat gaat naar de Verenigde Staten waar het verwerkt wordt in fosfaatkunstmest. 80% van al het gewonnen fosfaat wordt verwerkt in kunstmest. Omdat de hoeveelheid fosfaat wereldwijd beperkt is, is het zinvol efficiënt met de fosfaatvoorraad om te gaan, zo betoogt Wageningen World in het artikel 'Straks is het op'.
Fosfaatoverschot
Fosfaat is een belangrijke voedingsstof voor dieren en planten. De stof speelt een rol in de energievoorziening en het zit in ons DNA. Zo eet elke Nederlander 1,2 kilo fosfor per jaar. Ook koeien en varkens nemen fosfaat op via het voer. Een deel van dat fosfaat wordt geïmporteerd als veevoer. Een groot deel van dat fosfaat komt in de mest terecht. Door de intensiteit van de Nederlandse landbouw, wordt er via de mest meer fosfaat geproduceerd dan wat er nodig is voor de groei van gewassen. Er is in Nederland een overschot van 45 miljoen kilo fosfaat in de vorm van dierlijke mest.
Fosfaatvoorraad
Uit het artikel blijkt dat in de Nederlandse landbouwgrond gemiddeld zo'n 5000 kilo fosfaat per hectare zit, maar een groot deel van die voorraad is voor planten niet opneembaar. Ruwweg is een kwart beschikbaar voor planten aldus het artikel. Een akkerbouwgewas heeft jaarlijks zo'n 50 kilo fosfaat per hectare nodig, grasland 100 kilo. Daarnaast spoelt een deel van de fosfaatvoorraad uit naar grond- en oppervlaktewater, naar schatting 1 tot 2 kilo fosfaat per hectare. Er is dus maar een beperkte fosfaatbemesting nodig.
Fosfaatnorm
Om uitspoeling van meststoffen te voorkomen heeft de Europese Commissie heeft in de nitraatrichtlijn beperkende normen vastgesteld. Zo mag in Nederland de fosfaatproductie de norm van 172,9 miljoen kilo niet overschrijden. Door de groei van de melkveestapel werd die norm in 2015 wel overschreden. Vandaar dat de Nederlandse overheid afgelopen jaar fosfaatproductierechten introduceerde.
Fosfaatrecycling
Terwijl in Nederland dus een overschot aan fosfaat is, zijn er tegelijkertijd ook zorgen over de wereldwijde fosfaatvoorraden. De voorraden kunnen opraken. Het heeft daarom zin efficiënter om te gaan met fosfaat en waar mogelijk fosfaat te recyclen. Zo wordt gezocht naar technnieken die fosfaat uit varkensmest kunnen halen. De resterende organische stof is waardevol voor de bodem.
Ook in menselijke ontlasting zit fosfaat. In rioolwaterzuiveringsinstallaties kun je die fosfaat extraheren in de vorm van struviet die je als meststof zou kunnen gebruiken. Zo blijkt dat de waterzuiveringsinstallatie in Apeldoorn tienduizenden kilo's struviet per jaar produceert en dat de installatie in Amsterdam-West oogst zelfs 2500 kilo struviet per dag uit het afvalwater van honderdduizenden inwoners, schrijft Wageningen World. Maar de toepassing van struviet blijkt nog lastig.
Een infographic in het artikel geeft een goed overzicht van de verschillende fosfaatstromen wereldwijd.
(Bron foto: Shutterstock)