FreeWalk toont potentie vrijloopstallen in Europa

Francoise Divanach: “FreeWalk toont de meerwaarde van internationaal onderzoek voor het LNV beleid als het gaat om kringlooplandbouw in het algemeen, en duurzame veehouderij in het bijzonder. Het project heeft veel nieuwe kennis opgeleverd over een huisvestingsysteem dat goed is voor het welzijn van de koeien èn voor de bodem.”

Françoise Divanach werkt als beleidsmaker bij de afdeling Strategie, Kennis en Innovatie van het Ministerie van LNV

Twinning projecten LNV als ideale start voor FreeWalk

“Mijn collega Paul Galama en ik zijn al geruime tijd bezig met ideeën om koeien meer ruimte te geven, zoals vrijloopstallen. Het ERA-Net SusAn – gericht op duurzame veehouderij – bood ons de kans om dit concept verder uit te werken, omdat er op dat moment geen financiering in Nederlands voor was”, aldus Abele Kuipers. “Toevallig hadden we enkele twinning projecten van LNV achter de rug, gericht op good management practices, waardoor we goede banden hadden opgebouwd met partners in Slovenië, Polen en Litouwen. Dat was een uitstekende basis voor dit project.”

Vrijloopstallen vragen kennis en kunde

Abele Kuipers: “We hebben gezien dat het gecomposteerde materiaal uit de vrijloopstallen prima kan worden gebruikt om de structuur van de bodem in graslanden en akkerbouw te verrijken. Dat past goed binnen het idee van de kringlooplandbouw. Het gecomposteerde ligbed in vrijloopstallen is daarnaast heel fijn voor koeien: ze rollen erin als paarden in de wei. En de extra bewegingsruimte in deze stallen komt in de buurt van echte weidegang. Dat heeft maatschappelijke waarde.”

Abele Kuipers is als senior onderzoeker werkzaam bij Wageningen Livestock Research (WUR)

“Tegelijkertijd hebben we geleerd dat het goed composteren veel kennis en kunde van de veehouder vereist, vooral in de winter. Composteren in de stal blijkt lastig omdat het van veel factoren afhangt. In veel landen lijkt met name de benodigde vierkante meters per koe onderschat. Bovendien zijn de houtsnippers, die de meeste boeren hiervoor moeten gebruiken, duur. Dat heeft te maken met de grote vraag van biomassacentrales. Maar gelukkig kunnen andere boeren gebruik maken van riet of ander organisch materiaal dat lokaal beschikbaar is. Voor hen is het dus makkelijker om de overgang te maken. Verder is goede compost van waarde voor de bodemkwaliteit.”

Opschaling vrijloopstallen lastig…

“We hebben veel geleerd over de vrijloopstal, maar voorlopig is dit nog niet de stal van de toekomst. Voor verdere opschaling moeten we namelijk niet alleen op dierenwelzijn letten; we zullen ook moeten kijken naar emissies van bijvoorbeeld ammoniak en methaan, en naar de ontwikkeling van thermofiele bacteriën die afkomen op het warme materiaal. De zuivelsector wil met die bacteriën geen enkel risico lopen vanwege de mogelijke impact op de houdbaarheid van gesteriliseerde zuivelproducten. .“

… maar in combinatie met conventionele stallen is de potentie groot

“Er is veel interesse onder boeren in de toepassing van vrijloopstallen, met name als het gaat om de combinatie met gangbare stallen. Dat is niet alleen betaalbaarder maar maakt het ook makkelijker om zowel jongvee en kalveren als volwassen koeien te houden. Ik ben daarom benieuwd naar de uitkomsten van de multicriteria-analyse die door onze Noorse partner wordt gedaan. Dat zal een beeld geven van de haalbaarheid van vrijloopstallen als je kijkt naar de kosten en baten.”

Vervolgonderzoek gericht op emissies

Abele: “Voortbouwend op de kennis en nieuwe vragen die voortkomen uit FreeWalk, zijn er nu 4 gesloten proefstalletjes gerealiseerd op de Dairy Campus bij Leeuwarden. Daar gaan we de emissies en mestkwaliteit vergelijken tussen stalletjes met permeabele kunstvloer, rubberen vloerconstructie of ingebouwd koetoilet, en de gebruikelijke ligboxenstal. Dit ontwikkelingsonderzoek doen we in nauwe samenwerking met huisvestingsfirma’s.” Hij voegt daaraan toe: “Het is leuk om te weten dat zowel het koetoilet als de permeabele vloer Nederlandse uitvindingen zijn”.

Die emissies zijn ook de focus van Climate Care Cattle Farming, een nieuw ERA-Net project dat we recent zijn gestart met Europese en niet-Europese partners, waaronder Israël en Brazilië. Op die manier vergroten we niet alleen onze kennis, maar ook ons internationale netwerk.”

Dit is een artikel in de serie OOG VOOR KENNIS. Wil je meer weten over FreeWalk, ERA-Netten of internationaal onderzoek? Neem dan contact op met Sascha Bollerman