Gaffellibel steeds noordelijker aangetroffen

De Vlinderstichting meldt op de site Natuurbericht (Gaffellibel duikt weer op in de Dommel) dat de soort in 1936 -na een laatste waarneming langs de Swalm- werd beschouwd als uitgestorven.

Interessant

In het bericht toont een grafiek hoe de zeldzame soort weer terrein wint. De Vlinderstichting vindt deze 'indexgrafiek' zeer interessant: het laat een duidelijke driejarige cyclus zien met een piekjaar, twee daljaren en dan weer een piekjaar. 'Dit komt waarschijnlijk doordat de gaffellibel pas relatief kort in Nederland voorkomt en de larven meestal twee keer overwinteren voordat de libel tevoorschijn komt', aldus de stichting.

Larven

In het artikel De Gaffellibel langs de Vlootbeek (2009) is een afbeelding te zien van zo'n larve – uitgerust met rugdoorns. Hoe en in welk type habitats de larven leven, wordt verder uitgediept in dit artikel. Ook wordt een verklaring gezocht voor het gegeven dat de stromingsminnende gaffellibel in onderling sterk afwijkende leefgebieden voorkomt: de Vlootbeek versus de Roer en de Swalm. Mogelijk is het zuurstofgehalte een belangrijke factor in het voorkomen. 'Met name de jonge larven lijken zeer gevoelig voor lage zuurstofgehaltes', aldus de auteur.

Verspreiding

De wijze waarop soort zich verspreidt, komt eveneens aan bod. Het meest waarschijnlijk -gezien larvale drift bij de gafellibel zelden voorkomt- is dat de eieren rechtstreeks zijn afgezet door de libel. En dat kolonisatie vanuit de Roer heeft plaatsgevonden. In elk geval in de reeds genoemde Vlootbeek (Midden-Limburg). Maar hoe de libel de Roer heeft bereikt, lijkt niet duidelijk. Althans, in het artikel Waarnemingen van de Gaffellibel (Ophiogomphus cecilia) langs de Roer (2000) kan hierover geen duidelijkheid worden gegeven.

(Foto: Varel uit Tsjechië, Wikipedia (eigen werk) [GFDL of CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons)