Gebiedsgerichte transitie Nationaal Park De Maasduinen

Het Nederlandse landbouwmodel heeft zijn grenzen bereikt. Een transitie in de landbouw is nodig om natuur te herstellen, waterkwaliteit te verbeteren en broeikasgasuitstoot van landbouw te reduceren. De maatregelen die hiervoor nodig zijn, verschillen per sector, per gebied en per boer.

Transitie in de landbouw is een gezamenlijke zoektocht. Door de landbouwtransitie is de mogelijkheid ontstaan om natuurgebieden en de landbouwsector aan elkaar te verbinden.

Nationaal Park De Maasduinen 

Langs de Maas, vanaf Heijen tot aan Arcen in Noord-Limburg ligt de ruim 4.500 hectare van Nationaal Park De Maasduinen. Het park kent een rivierlandschap met aan de ene kant de Maas en op de oever rivierduinen. Sommige duinen zijn wel tot een meter of 20 hoog. Achter de rivierduinen ligt een vlak en groot uitgestrekt landbouwgebied dat doorloopt tot aan de andere kant de Duitse grens. Het is het enige park in Nederland waar rivierduinen op zo’n grote schaal aanwezig zijn, en waar landbouwpercelen zo vervlochten zijn met de natuur. Dat maakt het gebied uniek en kwetsbaar. De gemeente Bergen heeft vijf jaar geleden besloten dat duurzaamheid een belangrijk thema is en dat wordt nu gerealiseerd in het landschap. 

Duurzaamheid 

De kwetsbaarheid van het gebied is één van de redenen dat de gemeente Bergen vijf jaar geleden besloten heeft dat duurzaamheid een belangrijk toekomstthema is voor het hele gebied. Dit thema sluit naadloos aan bij het huidige tijdsgewricht waarin er steeds minder plek lijkt voor de traditionele landbouw van steeds efficiënter produceren, tegen zo laag mogelijke kosten. Waar boeren op zoek zijn naar hoe dan wel een boterham te verdienen en waar er meer oog moet komen om kwetsbare natuur te beschermen.

Veranderingen in het gebied 

Hoe het precies moet is een proces wat geen exacte einddatum heeft en waar nog veel onduidelijkheden al werkend helder moeten worden. Wat wel duidelijk is: het leidt onherroepelijk tot veranderingen in het gebied. Alle partijen werken samen aan een nieuwe toekomst in een duurzaam landschap, waar zowel plek is voor natuur als voor agrarische bedrijvigheid. Ido Borkent, terreinbeheerder, gebruikt het liefst de term duurzame landbouw. “Natuurinclusief, kringloop en biologisch zijn mogelijkheden daarin. De sector moet het ook nog een beetje uitvinden wat voor hen het beste werkt en wij gaan dat, ook als grondeigenaar, stimuleren.’’   

Zo loopt er bijvoorbeeld een pilot in het gebied die boeren en andere betrokkenen helpt om van elkaar te leren over nieuwe ontwikkelingen. Iedereen zet daarbij zijn eigen expertise in om te werken naar het gezamenlijke doel. Melkveehouder Rik Zeegers: ''Wij proberen het gebied het beste in te richten vanuit de boer, de praktische invulling. Wethouder Antoon Splinter en beheerder Ido Borkent kunnen het inrichten vanuit hun wens en expertise.''  

In de zeven afleveringen van deze reeks geeft Groen Kennisnet zes betrokkenen het woord over de veranderingen en de zoektocht naar een duurzame toekomst in Nationaal Park De Maasduinen. De laatste aflevering komt een transitiekundige aan het woord.

Webinar

Om de zomerreeks af te sluiten houdt Groen Kennisnet op 12 september om 15:00 uur een webinar met terreinbeheerder Ido Borkent en melkveehouder Rik Zeegers. Zij zijn beide nauw betrokken bij de transitie en hebben hun eigen kijk op de problemen en mogelijkheden die het gebied heeft.