Geitenhouderij op slot door onderzoek
Familie De Lange in Leersum stond een aantal jaren geleden op het punt om over te stappen van schapen naar melkkoeien. Maar toen kwamen de fosfaatrechten. “Dat betekende voor ons een investering die te risicovol zou zijn,” zegt de familie in het vakblad Geitenhouderij. Na een zoektocht naar een alternatief kwamen de eerste geiten in de stal van de familie De Lange. Hetzelfde geldt voor Gerben Elzing en Jan Wennij in Emmen. Ook zij hadden plannen voor een melkveebedrijf, maar ook hier gooide de aankondiging van de fosfaatwetgeving roet in het eten. “Melkvee was geen optie meer, dat zou ons veel te veel aan fosfaatrechten gaan kosten”, zeggen beide heren in Nieuwe Oogst.
Groei aantal geiten ondanks geitenstop
Vanwege onduidelijkheden over de gezondheidsrisico’s voor omwonenden geldt inmiddels in acht provincies een geitenstop. In Zeeland, Groningen, Friesland en Drenthe zijn nieuwe geitenbedrijven nog wel welkom. Het aantal geiten in Nederland groeit nu nog wel, vooral doordat bestaande bedrijven hun vergunningen steeds meer volledig benutten.
De reden voor de geitenstop in de provincies is de onduidelijkheid over de gezondheidsrisico’s voor omwonenden. Uit onderzoeken door het RIVM naar de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van veehouderijbedrijven bleek dat er relatief veel longontstekingen voorkomen bij omwonenden van geitenhouderijen. Zolang de precieze oorzaak daarvan niet is achterhaald, willen de meeste provinciale overheden geen nieuwe geitenbedrijven toestaan in hun regio. Daarbij komt de uitbraak van Q-koorts van 2008-2009 in Noord-Brabant. Ook dit staat de betrokken provincies nog helder voor de geest.
Maatschappij kijkt mee
Ondernemers merken dat de maatschappij inmiddels met een andere blik naar geitenhouderijen kijkt. En ze ervaren dat het VGO-onderzoek (Veehouderij en Gezondheid Omwonenden) het allemaal niet leuker maakt. Levi de Lange in Leersum stelt: “Ik moet eerlijk zeggen dat als ik dit van tevoren allemaal geweten had, ik nog wat langer over het beginnen van een geitenhouderij had nagedacht.”
Bij ondernemers Gerben Elzing en Jan Wennij ging de overstap op geiten ook niet zonder slag of stoot. Ondanks dat er geen geitenstop in Drenthe is, wilde de gemeente Emmen niet zomaar een vergunning afgeven. Gerben Elzing vertelt: “De gemeente heeft de GGD om advies gevraagd.”
Onderzoek naar longontstekingen
Er is nu een gericht onderzoek gaande naar de oorzaak van de longontstekingen bij omwonenden van geitenhouderijen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door het RIVM, Institute for Risk Assessment Sciences van de Universiteit Utrecht (IRAS-UU), NIVEL, WUR en GD. Opdrachtgevers van dit onderzoek zijn het ministerie van LNV en het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport).
Binnen het huidige onderzoek bekijken onderzoekers de problematiek van meerdere kanten. Patiënten met een longontsteking worden nader onderzocht. Ook geitenhouders nemen op vrijwillige basis deel aan het onderzoek. De onderzoekers willen vaststellen welke ziekteverwekkers ze bij deze groep aantreffen. Daarnaast vindt er onderzoek plaats bij de bedrijven zelf: welke ziekteverwekkers komen daar voor? Tot slot verzamelen de onderzoekers informatie over de bedrijfsvoering van de geitenhouderijen.
Onderzoeker en dierenarts Aniek Lotterman vertelt over het onderzoek in het vakblad Geitenhouderij: “Door alle resultaten te combineren willen we de oorzaak vinden.”
Onderzoek vertraagd
Helaas heeft het onderzoek ernstige vertraging opgelopen door de coronapandemie. Onderzoekers kunnen hun veldwerk bij geitenhouderijen niet uitvoeren en in laboratoria krijgen coronawerkzaamheden voorrang. Daarnaast zien huisartsen te weinig patiënten met een longontsteking, vermoedelijk door de coronamaatregelen. Het ministerie van LNV verwacht daarom pas eind 2024 de resultaten van het volledige onderzoek.
(Foto: Shutterstock)