Menu
Nieuws

Genen knippen met CRISPR-Cas

Met de nieuwe CRISPR-Cas9 techniek kun je snel en heel gericht veranderingen in het DNA aanbrengen. Met die techniek kun je het DNA opknippen om daar een ander stukje DNA in te bouwen. Zo kun je genen repareren of aanpassen.

De CRISPR-Cas9 techniek, die nu door biotechnologen gebruikt wordt, is pas recent ontdekt. Zo'n 10 jaar geleden werd duidelijk dat sommige bacteriën over een afweermechanisme tegen virussen beschikten. Op basis van kleine stukjes gekopieerd DNA, het CRISPR-RNA kon het DNA van virussen herkend worden. Als zo'n virus-DNA gevonden werd, knipte het CAS-eiwit dat virus kapot. Wageningen World legt in het artikel 'Snel en simpel genen repareren' aan de hand van een infographic uit hoe dat mechanisme bij Escherichia coli werkt.

DNA aanpassen

Toen onderzoekers die code in het CRISPR-RNA zo konden aanpassen dat je op andere gewenste plekken in het DNA veranderingen kunt aanbrengen en zelfs stukjes DNA in kon bouwen ontstonden er nieuwe mogelijkheden. Je kunt nu met deze techniek makkelijk genen aanpassen. Bij melkzuurbacteriën werd een andere variant van dit mechanisme ontdekt, CRISPR-Cas9, dat makkelijker aan te passen is. Die CRISPR-Cas9 techniek biedt veel perspectief voor medische toepassingen, fokkerij of plantenveredeling.

Fokkerij

Zo zou je met de techniek erfelijke aandoeningen bij menselijke embryo's vrij snel aan kunnen passen. Maar zo ver is het nu nog niet. De CRISPR-Cas9 laat een enkele keer een steekje vallen, schrijft Wageningen World, bijvoorbeeld door de knip op de verkeerde plek te zetten. Ook in de dierfokkerij kan de techniek op termijn mogelijk perspectief bieden. De techniek wordt nu vooral gebruikt als hulpmiddel bij het onderzoek.

Plantenveredeling

In de plantenveredeling biedt die nieuwe techniek veel mogelijkheden. Je kunt tomaten genetisch bijsturen zodat die minder snel zacht wordt en goed smaakt bijvoorbeeld. Maar op dit moment is niet duidelijk of zo'n aangepaste tomaat onder de strikte regels van de EU voor toelating van genetisch gemodificeerde gewassen valt.

Het artikel meldt dat er al een opvolger van de CRISPR-Cas9 techniek in de startblokken staat. CRISPR-Cpf1, ook wel aangeduid als CRISPR-Cas12 is mogelijk een goed alternatief mechanisme om DNA door te knippen.

(Bron foto: Shutterstock)